جامعه‌شناسی از دیدگاه قرآن و حدیث صفحه 74

ضمانت بقا و اجراي سنتهاي اجتماعي اسلام

ممكن است خواننده محترم بگويد: گيرم دعوي شما حق باشد، يعني نظام اجتماعي عالي‌ترين نظام و نظر اسلام در پديد آوردن جامعه‌اي صالح، پيش رفته‌ترين و متقن‌ترين و اساسي‌ترين نظريه‌ها باشد و حتي از نظريه جوامع پيشرفته عصر حاضر نيز متقن‌تر باشد، ولي وقتي ضامن اجرا ندارد چه فايده؟ و دليل نداشتن همين است كه در طول چهارده قرن به جز چند روزي در همان اوائل بعثت نتوانست خود را حفظ كند و

(154) جامعه‌شناسي

جاي خود را به قيصريت و كسرويت داد و حكومتش به صورت حكومتي امپراطوري در آمد، آن هم به‌صورت ناهنجارترين و فجيع‌ترين وضعش، و اعمالي را مرتكب شد كه امپــراطوري‌هــاي قبــل از او هــرگــز مــرتكــب نشده بودند، به خلاف حكومت زائيده شده از تمــدن غـرب، كـه همـواره روي پـاي خـــود ايستـاده هيـچ تغييـر ماهيتـي نـداده است.

و همين خود دليل بر اين است كه تمدن غربي‌ها پيشرفته‌ترين تمدن و نظام اجتماعيشان متقن‌ترين و مستحكم‌ترين نظام است كه سنت اجتماعي و قوانينش براساس خواست مردم و هر پيشنهادي است كه مردم از روي طبيعت و هوا و هوسهاي‌خودمي‌كنند و دراين‌باره‌معيارآن را خواست اكثريت‌وپيشنهادآنان قرار داده، چون اتحاد و اجتماع كل‌جامعه دريك خواست به‌حسب عادت‌محال‌است، (و هيچ نظامي نمي‌تواند آنچه را مي‌كند مطابق ميل كل جامعه باشد، از سوي ديگر تحميل خواست

ضمانت بقا و اجراي سنتهاي اجتماعي اسلام (155)

اقليت بر اكثريت هم معقول نيست،) و غلبه اكثر بر اقل سنتي است كه در طبيعت نيز مشهود است، چرا كه ما مي‌بينيم هر يك از علل مادي و اسباب طبيعي اكثرامؤثر واقع مي‌شوند، نه پيوسته و علي الدوام، و همچنين از ميان عوامل مختلف و ناسازگار، اكثر مؤثر واقع مي‌شود نه همه، و نه اقل، به همين جهت مناسب است كه هيكل اجتماع، نيز هم از نظر غـرض و هم به حسـب سنـت‌ها و قـوانين جاريه در آن، بر اساس خواست اكثر بنا شود. و اما اين فرضيه كه دين پيشنهادي را كه مي‌دهد در دنياي حاضر جز آرزوئي خام نيست و از مرحله فرض تجاوز نمي‌كند و تنها مثالي است كه جايش در عقل و ذهن است و نه در خارج ولي تمدن عصر حاضر در هر جا كه قدم نهاده نيروي مجتمع و سعادتش را و تهذيب و طهارت افرادش از رذائل را ضمانت كرده است، البته منظور از رذائل هر عملي است كه جامعه آن را نپسندد، نظير: دروغ، خيانت، ظلم، جفا، خشونت، خشكي و امثال آن.

(156) جامعه‌شناسي

اين مطالب خلاصه و فشرده خيالاتي است كه دل غرب زدگان ما را به خود مشغـول نموده، مخصوصا تحصيل‌كرده‌هاي مشرق‌زمين را كه به اصطلاح رشته تحصيلي‌شان بحث در مسائل اجتماعي و رواني است ، چيزي كه هست اين آقايان بحث را در غير موردش ايراد كردند در نتيجه حق مطلب برايشان مشتبه شده است و اينك توضيح آن :

شايستگي دوام نظام اجتماعي اسلام