- درآمد 1
- حرم در واژه ها 1
- واژه شناسی حرم مطهر امام رضا علیه السلام 1
- آستان 2
- آستان بوسی 3
- ارض اقدس 4
- اِزاره 4
- انوار یاران 7
- بَست 9
- تعریف 9
- بست بالاخیابان (بست عُلیا) 10
- بُقعه 11
- تالار تشریفات 11
- تذهیب 11
- تُرنج 12
- جار 13
- تولیَت 13
- حرم 14
- خادم باشی 15
- خادم افتخاری 15
- خادم تشرفی 15
- حُفّاظ 16
- خادم 17
- خَتایی (خطایی) 18
- دارالتّولیه 19
- خُطبه 19
- دربان باشی 20
- دربان 20
- راهنمای زائر 20
- رَوضه 21
- رِواق 21
- ساعت آفتابی 23
- روضۀ مقدسه (روضۀ منوره) 23
- زیارت 23
- سرداب 24
- سنگاب 25
- شبستان 26
- صحن 27
- ضریح 28
- صندوق 28
- عنبرسوز (عودسوز) 29
- فرّاشان 30
- قلم زنی (هنر کَندن نقوش بر اشیای فلزی) 31
- فرّاش باشی 31
- قُبّه 31
- قندیل 32
- قوس 32
- کاشی مُعرّق 33
- کاشی هفت رنگ (کاشی خِشتی) 34
- کتیبه 35
- کَرنا 37
- کشیک خانه 37
- کشیک 37
- گِره (گِره سازی) 38
- گلدسته 39
- گنبد 39
- لوستر 41
- محراب 41
- متولّی 41
- مَدفَن 43
- مُرَصّع 43
- مسجد 44
- مقام 46
- مَضجَع 46
- مقبره 47
- مُقَرنَس 47
- مُقَعر 48
- مقصوره 48
- منبّت کاری 52
- نقاره 54
- نقاره خانه 54
- یساول 55
- هشتی 55
برخی دانشمندان لغت شناس گفته اند: محراب مسجد را ازآن رو محراب نامیده اند که محل جنگ و ستیز امام جماعت با شیطان و هوای نفس است. برخی برآن اند که محراب را ازآن رو محراب گفته اند که انسان باید در آنجا «حریب» باشد؛ یعنی، عاری از اشتغالات دنیوی و پریشانی فکر و اندیشه. عده ای معتقدند محراب در اصل به معنای صدر مجلس در خانه است؛ سپس صدر مسجد را هم محراب نامیده اند. گروهی، برعکس، برآن اند که محراب در اصل دربارۀ صدر مسجد به کار رفته است؛ سپس صدر اتاق را هم محراب نامیده اند.(1)
ویژگی های محراب بسیار خاص است:
1. فرورفته است و لذا «در» و محل عبور را تداعی و به نمازگزار القا می کند که جهت حرکت و مسیر عبور معنوی کجاست. این عنصر، عاملِ هم جهت کنندۀ مسلمین در اَقصی نقاط عالَم به سمت کعبه به عنوان عامل اصلی وحدت آن هاست؛
2. از قوس و طاقی در رأس خود بهره می گیرد؛ با مشابهت به گنبد که خود تمثیلی است
1- 108. مجموعه مقالات همایش معماری مسجد: گذشته، حال، آینده؛ ج2، ص268، مقالۀ رحیم نوبهار، معماری مسجد از دیدگاه متون دینی.