استخاره؛ فلسفه و چگونگی صفحه 3

استخاره با قرآن و تسبیح نیز طلب خیر و شناخت سعادت است و با «تفأل» متفاوت است. انسان پس از آن که کاملاً در امری متحیر و سرگردان شد، به گونه ای که نه عقل خودش او را به خوبی و بدی امری راهنمایی کرد و نه عقل دیگری، و از سوی خداوند نیز درباره آن کار، تکلیف و فرمانی وجود نداشت و در نتیجه، هیچ راهی برای کشف خوب و بد در کار نبود، اگر کسی انسان را به یک سوی کار، دلگرم کند و با اراده راسخ، او را به انجام آن تصمیم وادارد، چه منّت بزرگی بر انسان خواهد داشت؟ این جاست که دین داران می گویند: خدای عالم که پناه بیچارگان و دادرس افتادگان است، در مواقع تحیّر و دودلی، راهی پیش روی انسان نهاده و اگر انسان با این حال اضطرار به او پناه ببرد و از او راهنمایی بجوید، خدای جهان که دانا بر پیدا و نهان است، دل بنده را به سویی می کشاند (در استخاره قلبی) و راهنمای قلب او می شود؛ زیرا که او مقلب القلوب است؛ یا این که دست او را به یک طرف

تسبیح می برد (در هنگام استخاره با تسبیح) یا به وسیله قرآن، دل او را گرم می کند (در استخاره با قرآن). باید دانست که از روایات، صحّت هر دو معنا استفاده می شود. صاحب کتاب شریف «عروه الوثقی» که مراجع بزرگ تقلید غالبا بر آن حاشیه نگاشته اند، در بحث استخاره می فرماید:

«استخاره به معنای طلب خیر از پروردگار است و به معنای درخواست مقدرات الهی است، در هنگامی که شخص، مردد در اصل مسافرت یا راه آن یا هر چیز دیگری شده باشد. امر به استخاره برای سفر و هر امر مهم دیگر و کارهایی که خطر در آن هست، در حد استفاضه(1) می باشد».(2)

مقام معظم رهبری می فرمایند:

1- . یعنی روایات آن به اندازه ای زیاد است که انسان مطمئن می شود این مطلب از ناحیه ائمه اطهار‰ رسیده است.
2- . سید محمدکاظم یزدی، عروه الوثقی، کتاب الحج، آداب سفر، ادب اول .

«استخاره برای رفع حیرت و تردید در انجام کارهای مباح است؛ اعم از این که تردید در اصل عمل باشد یا در چگونگی انجام آن. بنابراین در کارهای خیر که در آنها حیرت وجود ندارد، استخاره لازم نیست و همچنین استخاره برای آگاهی از آینده شخص یا عمل نمی باشد».(1)

آیه الله فاضل­ لنکرانی می فرماید:

«استخاره به معنای طلب خیر و مشورت گیری و شناخت خیر، در ترجیح دادن یکی از دو کار، بر دیگری است».(2)

1- . مقام معظم رهبری، اجوبه الاستفتائات، ص 319، س 1435.
2- . «طلب الخیر و الاستشاره و معرفه الخیر فی ترجیح احد الفعلین علی الآخر لیعمل به»، آیهالله فاضل لنکرانی، جامع المسائل، ج 2، ص 616، س 1645.