ولایت فقیه صفحه 49

على بُن إبراهيم، عن أبيه، عن حمّاد بن عيسى، عنْ القَدّاحِ (عبد اللَّه بن ميمون)(157) عَنْ أبى عبدِ اللَّه (ع) قالَ: قالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): مَنْ سَلَكَ طَريقاً يَطْلُبُ فيهِ عِلْماً، سَلَكَ اللَّهُ بِه طَريِقاً إلَىَ الْجَنّهِ. وَ إنّ الْمَلائِكَةَ لَتَضَعُ أَجْنِحَتَها لِطالِبِ الْعِلْم رِضاً بِه. وَ إنّهُ يَسْتَغْفِرُ لِطالِبِ الْعِلْم مَنْ فِى السّماءِ وَ مَنْ فِى الأرْضِ حَتىَّ الْحُوتِ فى الْبَحْرِ. وَ فَضْلُ الْعالِم عَلى الْعابِدِ كَفَضْلِ الْقَمَرِ عَلى سايرِ النّجُومِ لَيْلَةَ الْبَدْرِ. و إنّ الْعُلَماءَ وَرَثَةُ الأنْبِياءِ. إِنّ الأنبِياءَ لَمْ يُوَرّثُوا ديناراً وَ لا دِرْهَماً؛ وَ لكِنْ وَرّثُوا الْعِلْمَ. فَمَنْ أَخَذَ مِنهُ، أَخَذَ بِحَظّ وافر(158).

امام صادق (ع) از قول پيامبر عاليقدر (ص) نقل مى‌فرمايد كه خداوند براى كسى كه در پى دانش راه بپيمايد، راهى به سوى بهشت مى‌گشايد؛ و فرشتگان براى ابراز خشنودى خويش (يا خدا) بال و پرشان را بر دانشجو فرو مى‌گسترند. و براى دانشجو هر كه در آسمان است و هر كه در كره زمين، حتى ماهى در دريا، طلب آمرزش مى‌كند. و برترى دانشمند بر عابد، مثل برترى ماه شب چهارده بر ساير ستارگان است. و براستى دانشمندان ميراثبر پيامبرانند. و پيامبران هيچ گونه پولى به ميراث نمى‌گذارند؛ بلكه علم به ميراث مى‌گذارند. بنا بر اين، هر كس بهره‌اى از علم فراگيرد، بهره‌اى شايان و فراوان برده باشد.

رجال حديث همگى ثقه‌اند؛ حتى پدر على بن ابراهيم‌(159)(ابراهيم بن هاشم)(160) از بزرگان ثقات (معتمدين در نقل حديث) است، نه اينكه فقط ثقه باشد. اين روايت با كمى اختلاف در مضمون، به سند ديگرى، نقل شده كه ضعيف است؛ يعنى، سند تا ابو البخترى صحيح است؛ ولى خود ابو البخترى (161)ضعيف مى‌باشد. اينك آن روايت:

بحث در روايت ابو البخترى‌

عن محمد بن يحيى، عن أَحمد بن محمد بن عيسى، عن محمد بْن خالد، عن ابى الْبخترى، عن ابى عبد اللَّه (ع)، قالَ: إِنَّ الْعُلَماءَ وَرَثَةُ الْانْبِياءِ. وَ ذاكَ أَنَّ الْانْبِياءَ لَمْ يُورِثُوا دِرْهَماً وَ لا دِيناراً؛ وَ انّما أَوْرَثُوا أَحادِيثَ مِنْ احادِيثِهمْ. فَمَنْ أَخَذَ بِشَىْ‌ءٍ مِنْها، فَقَدْ أَخَذَ حَظَّا وافِراً. فَانْظُروا عِلْمَكُمْ هذا عَمَّنْ تَأْخُذُونَهُ. فَإِنّ فينا، اهْلَ الْبَيْتِ، فى كُلّ خَلَفٍ عُدُولًا، يَنْفُونَ عَنْهُ تَحْرِيْفُ الْغالِينَ وَ انْتِحالَ الْمُبْطِلينَ وَ تَأْوِيلَ الْجاهِلِينَ‌(162).

امام صادق (ع) مى‌فرمايد: علما ميراثبر [ان پيامبرا ]نند؛ زيرا كه پيامبران هيچ گونه پولى به ميراث نمى‌گذارند؛ بلكه احاديثى از سخنانشان را به ميراث مى‌گذارند. بنا بر اين، هر كه بهره‌اى از احاديثشان برگيرد، در حقيقت بهره‌اى شايان و فراوان برده باشد. پس، بنگريد كه اين علمتان را از چه كسانى مى‌گيريد؛ زيرا در ميان ما اهل بيت پيامبر (ص) در هر نسلى افراد عادل درستكارى هستند كه تحريف مبالغه‌ورزان و روش‌سازى نارواگران و تأويل نابخردان را از دين دور مى‌سازد. (ساحت دين را از تغييرات مغرضان و تحريفهاى نادانان و امثال آن پاك مى‌گردانند).

بررسى روايت ابو البخترى‌