خداشناسی از دیدگاه قرآن و حدیث صفحه 121

«فَــــــا لْـمُـقَسِّـمــــــــاتِ اَمْــــــــرا»

«به فـرشتگـاني سـوگنـد كه امر خدا را بين خود تقسيم مي‌كنند.» (4 / ذاريات)

عبارت فوق سوگندي است به ملائكه‌اي كه كارشان اين است كه به امر پروردگار عمل مي‌كنند و اوامر خدا را در بين خود به اختلاف مقامهايي كه دارند تقسيم مي‌كنند.

آري، امر پروردگار صاحب عرش، در خلقت و تدبير امري است واحد، ولي وقتي اين امر واحد را ملائكه‌اي حمل مي‌كنند كه پست‌هاي مختلف و مأموريت‌هاي گونه گون دارند، قهرا همان امر واحد بر طبق اختلاف مقامات ايشان تقسيم و تكه تكه مي‌شود و هم‌چنين اين تقسيم ادامه دارد تا به دست فرشتگاني برسد كه مأمور پديد آوردن حـوادث جـزئـي عالمنـد، در آن جـا ديگـر بيشتـر تكه تكه مي‌شود و تكثير مي‌پذيرند.

تكثير و توزيع امر بين ملائكه برحسب وظايف آن‌ها (247)

آيات چهارگانه زير تمامي تدابير عالم را زير پوشش خود مي‌گيرد و به همه اشاره دارد، چون هم‌نمونه‌اي‌از تدبيرامورخشكي‌هارا كه همان «وَالذّارِياتِ ذَرْوا» (1/ذاريات) باشد آورده و هم نمونه‌اي از تــدابيــر امــور درياها را در جمله «فَالْجارِياتِ يُسْرا» (3/ ذاريات) ذكر كرده و هم نمونه‌اي از تدابير مربوط به فضا را در عبارت «فَالْحامِلاتِ وِقْرا» (2 / ذاريات) خاطرنشان ساخته و هم تدابير مربوط به تمامي باقي ماندگان زواياي عالم و بالاخره روبرهم عالم را در عبارت «فَـالْمُقَسِّمـاتِ اَمْـرا» اشاره كرده است كه گفتيم منظور از آن ملائكه است كه واسطه‌هاي تدبير هستند و اوامر خداي‌تعالي را تقسيم مي‌كنند. در آيات فوق سوگندي است به تمامي اسبابي كه در تدبير سراسر جهان مؤثرند.(1)

1- الميــــــــــزان ج 36، ص 263.

(248) خداشناسي

امر الهي و مسئوليت ملائكه در تدبير امور عالم

«وَ النّازِعـاتِ غَـرْقا، وَ النّـاشِطـاتِ نَشْطا، وَ السّـابِحـاتِ سَبْحـا، فَـالسّـابِقـاتِ سَبْـقا، فَالْمُدَبِّراتِ اَمْرا.» (5-1 / نازعات)