خداشناسی از دیدگاه قرآن و حدیث صفحه 68

اله واحد و مفهوم لااله الا اللّه

«وَ اِلهُكُـمْ اِلهٌ واحِدٌ لا اِلهَ اِلاّ هُوَ...!»

«و معبــود شما معبودي يگــانه است و جز او معبودي نيست...!» (163 / بقره)

مفهوم وحدت از مفاهيم بديهي است، چيزي كه هست موارد استعمال آن مختلف است. مي‌گوييم خدا واحد است به خاطر اين كه صفتي كه در اوست مثلاً الوهيّت او -

1- الميــــــــــــزان ج 11، ص 150.

(132) خداشناسي

صفتي است كه احدي با او در آن صفت شريك نيست. علم و قدرت و حيات و ساير صفــاتش او را متكثــر نمي‌كنــد. تكثــري كــه در صفــات او هســت تنهــا تكثر مفهومي است وگرنه علم و قــدرت و حيــاتش يكــي است. آن هــم ذات اوســت و هيچ يك از آن‌ها غير ديگري نيســت، بلكــه او عــالــم اســت به قدرتش و قادر است به حياتش و حيّ است به علمش، به خلاف ديگران كه اگر قادرند به قدرتشان قادرند و اگر عـالمنـد بـه علمشـان عـالمنـد، خلاصه صفاتشان، هم مفهوما مختلف است و هم عينا.

بسا مي‌شود كه چيزي از ناحيه ذاتش متصف به وحدت شود، يعني ذاتش ذاتي باشد كه هيچ تكثري در آن نباشد و بالذات تجزي را در ذاتش نپذيرد. اين گونه وحدت همان است كه كلمه احد را در آن استعمال مي‌كنند و مي‌گويند خداي‌تعالي احـدي‌الـذات اسـت.

جملــه «اِلهُكُــمْ اِلــهٌ واحِــدٌ» با همــه كــوتــاهي‌اش مي‌فهمــاند كه الوهيّت

اله واحد و مفهوم لااله الا اللّه (133)