خداشناسی از دیدگاه قرآن و حدیث صفحه 85

(168) خداشناسي

است كه اهل يقين و آن‌هايي كه غير اعتقادات يقيني و حاصل از برهان و وجدان را نمي‌پذيرند بدان معتقدند. به تعبير ديگر مراد به عالمين آسمانها و زمين و موجودات بين آن دو است، كه با تدبير واحدي كه در آن‌ها است دلالت مي‌كنند بر اين كه رب و مدبري واحد دارند و مراد به «رَبُّ الْعـالَميـنَ» همان رب واحدي است كه تدبير واحد عالم بر او دلالت دارد و اين دلالت يقيني است، كه وجـدان اهـل يقيـن آن را درك مـي‌كند، اهـل يقينــي كه جــز با بــرهــان و وجــدان سـر و كـاري ندارند.

تصور رَبُّ الْعـالَميـنَ مشروط و موقوف بر يقين است. اهل يقين از همين وحدت تدبير به وجود مدبري واحد براي همه عالم يقين پيدا مي‌كنند. رَبُّ الْعـالَميـنَ كسي است كه اهل يقين وقتي به آسمان‌ها و زمين و مابين آن دو مي‌نگرند و نظام واحد در آن‌ها را مي‌بينند، به او و به ربوبيتش نسبت به همه آن‌ها يقين پيدا مي‌كنند.

خداي‌تعالي به وجهي قابل درك و به تصوري صحيح قابل تصور است هر چند كه بــه حقيقـت و كنهـش قـابـل درك نيسـت و محـال اسـت احـاطـه علمـي بـه وي يـافت.

مفهوم رب‌العالمين و اختلاف شرك و توحيد (169)

در قبال وثنيها و مشركين بايد همين مسأله توحيد ربوبيّت اثبات شود، زيرا وثنيها همان طور كه در بالا گفته شد قايل به توحيد ذات هستند و در ربوبيّت خدا شريك قايل شده‌اند.(1)

سه ركن ربوبيت الـهي

«اَفَمَـنْ يَخْلُـقُ كَمَـنْ لا يَخْلُـقُ...» ، «وَ اِنْ تَعُـدُّوا نِعْمَـةَ اللّـهِ لا تُحْصُـوهـا...» ، «وَ اللّــــهُ يَعْلَـــمُ مــا تُسِـــرُّونَ وَ مــا تُعْلِنُـــونَ!» (17 تــا 19 / نحــل)

1ـ خالق بودن

آيه اول به طور اجمال اشاره دارد به ركن اول ربوبيت الهي و مي‌فرمايد: