- مقدمه 1
- اشاره 3
- بخش اول: شخصیت شناسی 3
- اشاره 4
- فصل اول: شناسنامه 4
- ولادت 5
- مبارک ترین امام 5
- مدت عمر 6
- نام و القاب 6
- فرزندان 7
- مادر 7
- چهره 7
- فصل دوم: امامت 8
- خطبه کوکب درخشان 8
- مشعل تابان 8
- امامت در سن کودکی 9
- رفع شبهه 11
- تکریم امام جواد علیه السلام از سوی علی بن جعفر 12
- راه حل مأمون 13
- فصل سوم: ازدواج 13
- چرایی ازدواج با «امّ الفضل» 14
- دلائل ازدواج 15
- بازگشت به مدینه 16
- اشاره 17
- فصل چهارم: اوضاع فرهنگی عصر امام جواد علیه السلام 17
- مراکز علمی 17
- علوم رایج در آن زمان 18
- ترجمه کتب 18
- اشاره 19
- فصل پنجم: اوضاع سیاسی زمان امام جواد علیه السلام 19
- الف) مخالفت بنی العباس با مأمون 19
- 1. قیام ابن طباطبا 20
- ب) نهضت ها و شورش ها 20
- 2. قیام ابراهیم بن موسی بن جعفر علیه السلام 20
- اشاره 20
- 3. قیام محمد بن جعفر صادق علیه السلام 21
- 4. شورش زید بن موسی 21
- 5. عبد الرحمان بن احمد 21
- ج) امام علی بن موسی الرضا علیه السلام 21
- اشاره 22
- عروسی مأمون 22
- فصل ششم: اوضاع اقتصادی عصر امام جواد علیه السلام 22
- درآمد دولت 23
- فساد اجتماعی 24
- فصل هفتم: یاران امام جواد علیه السلام 25
- 1. ابن سکّیت 25
- 2. علی بن مهزیار اهوازی 27
- 3. ابراهیم بن مهزیار 31
- 4. احمد بن محمد بن عیسی 32
- 5. احمد بن محمد خالد برقی 35
- 1. ابن صبّاغ مالکی 41
- فصل هشتم: امام جواد علیه السلام در نگاه بزرگان و اندیشمندان 41
- 3. کمال الدین شافعی 42
- 4. مأمون الرشید 42
- 2. ابن تیمیّه 42
- حیله دشمنان 44
- فصل نهم: شهادت 44
- خلفای عصر امام جواد علیه السلام 44
- مبارزه با تغییر قوانین اسلام 45
- رفتار مأمون و معتصم با امام جواد علیه السلام 45
- طرح شهادت امام جواد علیه السلام 46
- زیارت حضرت جواد علیه السلام 47
- شهادت مظلومانه 47
- زیارت امام زمان (عج) از قبر جوادالائمه علیه السلام 48
- توسل به امام جواد علیه السلام 49
- اشاره 50
- بخش دوم: سیره شناسی 50
- مقام امام 51
- فصل اول: سیره فردی 51
- زهد امام 52
- عبادت امام 52
- کرم امام 52
- ثروت برای بخشش 53
- فصل دوم: سیره اجتماعی 54
- احسان به مردم 54
- کمک در امر ازدواج 54
- همدردی با مردم 55
- لطف و محبّت به دوستان 55
- پرداخت بدهی امام رضا علیه السلام 56
- عیادت و دلجویی از بیمار 56
- دستگیر محرومان 57
- کمک مالی به مستمندان 57
- سفارش امام جواد علیه السلام به نیکی کردن 58
- مهر امام 58
- فصل سوم: سیره علمی 59
- مکتب تربیتی امام جواد علیه السلام 59
- میراث علمی امام محمدتقی علیه السلام 60
- عظمت علمی 61
- فضل بن شاذان، شاگرد امام جواد علیه السلام 61
- شاگردان مکتب امام محمدتقی علیه السلام 61
- نمونه ای از علم امام 62
- نبوغ علمی 62
- شبکه های ارتباطی 63
- فصل چهارم: سیره سیاسی 63
- امام جواد علیه السلام و پاسخگویی به مأمون 63
- مکاتبات امام جواد علیه السلام 64
- نفی حکومت های ستمگر 64
- اشاره 66
- بخش سوم: اندیشه شناسی 66
- امام جوان؛ الگوی جوان 67
- 1. نردبان ترقی 67
- 2. چسبیدن به خدا 67
- اشاره 67
- 3. پرهیز از رفاقت با آدم بد 68
- 4. سه ویژگی برای رشد 69
- 5. ببین گوش دل به سوی که داری؟ 70
- کلماتی دیگراز جواد الائمه علیه السلام 71
- 6. نامه ای از امام جواد علیه السلام به ما 71
- هشدار به ستمگران 71
- مشورت 72
- نیکی به والدین 72
- اهمیت نیکی کردن به مردم 72
- سحرخیزی 73
- توکّل 73
- آرامش 73
- بردباری و مقاومت 74
- آرمان های انسانی 74
- راه تحقق آرزوها 75
- در پیشگاه پروردگار 75
- تسلط بر بی قراری 75
- دشمن شناسی 76
- اصرار بر گناه 76
- گواهی تاریخ 77
- نرم خویی و سازش 77
- عمل بدون دانش 77
- انتخاب هم نشین 78
- علم و فروتنی 78
- داوری و اظهار نظر ناآگاهانه 78
- خرد و ادب نیکو 79
- گشاده رویی، ویژگی افراد بزرگوار 79
- عوامل موفقیت و عدم پشیمانی 79
- سفارش به پرهیزکاری 80
- زیانکاری گناه کاران 80
- نتیجه هم نشینی با اشرار 81
- الگوی تقوا و پاک دامنی 81
- تقوا 82
- یکرنگی 82
- راه نجات 83
- دعا 83
- توبه 84
- صبر 84
- فروتنی 84
- شکرگزاری 85
- انصاف 86
- بخشش 86
- پرهیز از شهوت ها 86
- گمان بد 87
- طمع 87
- علوم امامت 88
- پدران امت 88
- محبت امام علی علیه السلام 89
- معیارهای برتری و نکته های آن 89
- اشاره 93
- بخش چهارم: متون ادبی 93
- متن ادبی 94
- آفتاب جود 94
- فصل اول: ولادت امام محمدتقی علیه السلام 94
- امام الهدی 95
- نورسیده 96
- یُمن وجود جواد 97
- ابن الرضا 99
- دلیل حکمت حق 100
- جشن تولد 100
- شعر 100
- آیینه آفرید تو را تا... 101
- فصل لبخند 102
- ماه جوان 102
- زیرنویس 103
- روشنگر هدایت 104
- متن ادبی 104
- فصل دوم: شهادت امام محمدتقی علیه السلام 104
- شرح دعای سفر 104
- سخاوت پرپر 105
- امام پاکی و نیکی 107
- شرح فراق 108
- بهار جوان شهید 108
- آیینه دار جمال الهی 109
- امام بخشندگی 110
- در هجوم بی امان اشک 111
- عزای کاظمین 112
- خورشید را تاب نیاوردند 113
- غربت نور در شهر تاریکان 114
- میوه دل رضوی 116
- همسر 116
- شعر 117
- سخاوت تنها 117
- سوز فراق 118
- یم کرامت 119
- مهربان نهم 120
- غریب کاظمین 120
- زیرنویس 121
- حکایات 123
- 1. شکوه 123
- 2. شبی که یک زندانی پرواز کرد 125
- 3. شیرینی یک عیادت 127
- 4. نان جو برایم بهتر است 128
- 5. سفارش 129
- 4. کرامت 129
- 6 . حق داری شاد باشی 130
- 7. خوی ضد استکباری 130
- 8. آموزش مدارا 130
- 9. آراستگی مؤمن 131
- 10. ملاک پذیرفتن خواستگار 131
- 11. پرواز سوی بهشت 132
- 12. مناظره 132
- بخش پنجم: ایده ها و موضوعات برنامه سازی 134
- بخش ششم: منبع شناسی 145
مقدمه
قال الامامُ الرضا علیه السلام : «رَحِمَ اللّهُ عَبْدا اَحْیا أمْرَنا» فَقُلْتُ لَهُ: «فَکَیْفَ یُحْیِی أمْرَکُمْ؟» قالَ: «یَتَعَلَّمُ عُلُومَنا و یُعَلِّمُها النّاسَ، فَإِنَّ النّاسَ لَوْ عَلِمُوا مَحاسِنَ کَلامِنا لاَتَّبَعُونا». (بحارالانوار، ج 2، ص 30)
اداره کل پژوهش های اسلامی رسانه افتخار دارد که در طول بیست سال گذشته در جهت نشر و گسترش فرهنگ اهل بیت علیهم السلام در موضوعات مختلف آثار و تألیفاتی را با اهداف تأمین محتوای برنامه سازی رسانه ملی ارائه کرده است.
کتاب حاضر، مجموعه ای است از متون مناسبتی درباره امام جواد علیه السلام که در شش بخش کلی شخصیت شناسی، سیره شناسی، اندیشه شناسی، بخش متون ادبی، بخش زیرنویس ها، ایده ها و محورهای برنامه سازی و بخش پایانی منبع شناسی، با هدف کمک فکری به گروه های مختلف برنامه سازی تهیه و تدوین گردیده است که در باب نوشتار حاضر چند نکته قابل ذکر است.
1. محتوای این مجموعه شامل نوشتارهای اکثراً کوتاهی است که در هر کدام به صورت مستقل (بدون ارتباط الزامی به قبل و بعد) قابل استفاده می باشد.
2. این مجموعه به دلیل اینکه از مطالب آثار مختلف در این زمینه تجمیع گردیده است ممکن است به صورت طبیعی از لحاظ قلم و نگارش متفاوت باشند.
3. تلاش شده است که این نوشتار به لحاظ منطقی در ذیل بخش های مختلف و منطقی تدوین گردد که امیدواریم مورد استفاده برنامه سازان محترم قرار گیرد.