- مقدمه 1
- اشاره 3
- بخش اول: شخصیت شناسی 3
- اشاره 4
- فصل اول: شناسنامه 4
- ولادت 5
- مبارک ترین امام 5
- مدت عمر 6
- نام و القاب 6
- فرزندان 7
- مادر 7
- چهره 7
- فصل دوم: امامت 8
- خطبه کوکب درخشان 8
- مشعل تابان 8
- امامت در سن کودکی 9
- رفع شبهه 11
- تکریم امام جواد علیه السلام از سوی علی بن جعفر 12
- راه حل مأمون 13
- فصل سوم: ازدواج 13
- چرایی ازدواج با «امّ الفضل» 14
- دلائل ازدواج 15
- بازگشت به مدینه 16
- فصل چهارم: اوضاع فرهنگی عصر امام جواد علیه السلام 17
- اشاره 17
- مراکز علمی 17
- علوم رایج در آن زمان 18
- ترجمه کتب 18
- اشاره 19
- فصل پنجم: اوضاع سیاسی زمان امام جواد علیه السلام 19
- الف) مخالفت بنی العباس با مأمون 19
- ب) نهضت ها و شورش ها 20
- 1. قیام ابن طباطبا 20
- اشاره 20
- 2. قیام ابراهیم بن موسی بن جعفر علیه السلام 20
- 3. قیام محمد بن جعفر صادق علیه السلام 21
- 5. عبد الرحمان بن احمد 21
- 4. شورش زید بن موسی 21
- ج) امام علی بن موسی الرضا علیه السلام 21
- فصل ششم: اوضاع اقتصادی عصر امام جواد علیه السلام 22
- عروسی مأمون 22
- اشاره 22
- درآمد دولت 23
- فساد اجتماعی 24
- فصل هفتم: یاران امام جواد علیه السلام 25
- 1. ابن سکّیت 25
- 2. علی بن مهزیار اهوازی 27
- 3. ابراهیم بن مهزیار 31
- 4. احمد بن محمد بن عیسی 32
- 5. احمد بن محمد خالد برقی 35
- فصل هشتم: امام جواد علیه السلام در نگاه بزرگان و اندیشمندان 41
- 1. ابن صبّاغ مالکی 41
- 3. کمال الدین شافعی 42
- 4. مأمون الرشید 42
- 2. ابن تیمیّه 42
- حیله دشمنان 44
- خلفای عصر امام جواد علیه السلام 44
- فصل نهم: شهادت 44
- مبارزه با تغییر قوانین اسلام 45
- رفتار مأمون و معتصم با امام جواد علیه السلام 45
- طرح شهادت امام جواد علیه السلام 46
- زیارت حضرت جواد علیه السلام 47
- شهادت مظلومانه 47
- زیارت امام زمان (عج) از قبر جوادالائمه علیه السلام 48
- توسل به امام جواد علیه السلام 49
- بخش دوم: سیره شناسی 50
- اشاره 50
- مقام امام 51
- فصل اول: سیره فردی 51
- عبادت امام 52
- زهد امام 52
- کرم امام 52
- ثروت برای بخشش 53
- احسان به مردم 54
- کمک در امر ازدواج 54
- فصل دوم: سیره اجتماعی 54
- همدردی با مردم 55
- لطف و محبّت به دوستان 55
- پرداخت بدهی امام رضا علیه السلام 56
- عیادت و دلجویی از بیمار 56
- دستگیر محرومان 57
- کمک مالی به مستمندان 57
- سفارش امام جواد علیه السلام به نیکی کردن 58
- مهر امام 58
- فصل سوم: سیره علمی 59
- مکتب تربیتی امام جواد علیه السلام 59
- میراث علمی امام محمدتقی علیه السلام 60
- فضل بن شاذان، شاگرد امام جواد علیه السلام 61
- عظمت علمی 61
- شاگردان مکتب امام محمدتقی علیه السلام 61
- نمونه ای از علم امام 62
- نبوغ علمی 62
- شبکه های ارتباطی 63
- امام جواد علیه السلام و پاسخگویی به مأمون 63
- فصل چهارم: سیره سیاسی 63
- مکاتبات امام جواد علیه السلام 64
- نفی حکومت های ستمگر 64
- اشاره 66
- بخش سوم: اندیشه شناسی 66
- امام جوان؛ الگوی جوان 67
- 1. نردبان ترقی 67
- 2. چسبیدن به خدا 67
- اشاره 67
- 3. پرهیز از رفاقت با آدم بد 68
- 4. سه ویژگی برای رشد 69
- 5. ببین گوش دل به سوی که داری؟ 70
- کلماتی دیگراز جواد الائمه علیه السلام 71
- 6. نامه ای از امام جواد علیه السلام به ما 71
- هشدار به ستمگران 71
- مشورت 72
- نیکی به والدین 72
- اهمیت نیکی کردن به مردم 72
- سحرخیزی 73
- آرامش 73
- توکّل 73
- بردباری و مقاومت 74
- آرمان های انسانی 74
- راه تحقق آرزوها 75
- در پیشگاه پروردگار 75
- تسلط بر بی قراری 75
- دشمن شناسی 76
- اصرار بر گناه 76
- عمل بدون دانش 77
- نرم خویی و سازش 77
- گواهی تاریخ 77
- انتخاب هم نشین 78
- داوری و اظهار نظر ناآگاهانه 78
- علم و فروتنی 78
- خرد و ادب نیکو 79
- گشاده رویی، ویژگی افراد بزرگوار 79
- عوامل موفقیت و عدم پشیمانی 79
- سفارش به پرهیزکاری 80
- زیانکاری گناه کاران 80
- نتیجه هم نشینی با اشرار 81
- الگوی تقوا و پاک دامنی 81
- تقوا 82
- یکرنگی 82
- راه نجات 83
- دعا 83
- صبر 84
- توبه 84
- فروتنی 84
- شکرگزاری 85
- انصاف 86
- بخشش 86
- پرهیز از شهوت ها 86
- گمان بد 87
- طمع 87
- علوم امامت 88
- پدران امت 88
- معیارهای برتری و نکته های آن 89
- محبت امام علی علیه السلام 89
- اشاره 93
- بخش چهارم: متون ادبی 93
- متن ادبی 94
- آفتاب جود 94
- فصل اول: ولادت امام محمدتقی علیه السلام 94
- امام الهدی 95
- نورسیده 96
- یُمن وجود جواد 97
- ابن الرضا 99
- جشن تولد 100
- دلیل حکمت حق 100
- شعر 100
- آیینه آفرید تو را تا... 101
- فصل لبخند 102
- ماه جوان 102
- زیرنویس 103
- روشنگر هدایت 104
- فصل دوم: شهادت امام محمدتقی علیه السلام 104
- متن ادبی 104
- شرح دعای سفر 104
- سخاوت پرپر 105
- امام پاکی و نیکی 107
- شرح فراق 108
- بهار جوان شهید 108
- آیینه دار جمال الهی 109
- امام بخشندگی 110
- در هجوم بی امان اشک 111
- عزای کاظمین 112
- خورشید را تاب نیاوردند 113
- غربت نور در شهر تاریکان 114
- همسر 116
- میوه دل رضوی 116
- سخاوت تنها 117
- شعر 117
- سوز فراق 118
- یم کرامت 119
- مهربان نهم 120
- غریب کاظمین 120
- زیرنویس 121
- حکایات 123
- 1. شکوه 123
- 2. شبی که یک زندانی پرواز کرد 125
- 3. شیرینی یک عیادت 127
- 4. نان جو برایم بهتر است 128
- 5. سفارش 129
- 4. کرامت 129
- 7. خوی ضد استکباری 130
- 6 . حق داری شاد باشی 130
- 8. آموزش مدارا 130
- 10. ملاک پذیرفتن خواستگار 131
- 9. آراستگی مؤمن 131
- 11. پرواز سوی بهشت 132
- 12. مناظره 132
- بخش پنجم: ایده ها و موضوعات برنامه سازی 134
- بخش ششم: منبع شناسی 145
آنان به مراتب سخت تر از روزی است که آنان در پناه قدرت چند روزه و موقتی خویش، بر مظلومان و ضعیفان ستم می کنند.
اهمیت نیکی کردن به مردم
مردی با خوشحالی به محضر امام جواد علیه السلام شرفیاب شد. امام علیه السلام علت خوشحالی او را پرسید. آن مرد گفت: ای پسر رسول خدا، از پدرم شنیدم که می گفت: روزی که خداوند توفیق نیکی به مسلمانی را نصیبت کند، روز خوشحالی و نشاط است. و من امروز موفق شدم که به برادران دینی ام نیکی کنم. آنگاه امام علیه السلام به جان خود سوگند خورد و فرمود: «چنین کاری جای شادمانی دارد؛ به شرط آن که آن را با منّت از بین نبری». (1)
نیکی به والدین
شخصی به امام جواد علیه السلام نامه نوشت. از امام علیه السلام خواست برایش دعا کند و درباره چگونگی رفتار با پدرش که فردی ناصبی و بدخو بود پرسید. امام جواد علیه السلام در پاسخ به نامه او نوشت: «برایت دعا می کنم و از تو می خواهم با پدرت مدارا کنی و موجبات آزار او را فراهم نکنی». حضرت در ادامه نامه، او را دلداری داد که «در پس هر دشواری، آسانی است. بردبار باش که پیروزی از آنِ پرهیزکاران است». (2)
مشورت
امام جواد علیه السلام از پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله نقل فرمود: «کسی که مشورت کند، پشیمان نمی شود». (3) مشورت، بهره گیری از اندیشه و تجربه دیگران است که محصول آن، تصمیمی منطقی، سازنده و خردمندانه است.
1- کشف الغمه، ج 3، ص 10.
2- کشف الغمه، ج 3، ص 28.
3- سیره معصومان علیهم السلام ، ص 227.