- مقدمه 1
- اشاره 3
- بخش اول: شخصیت شناسی 3
- اشاره 4
- فصل اول: شناسنامه 4
- مبارک ترین امام 5
- ولادت 5
- مدت عمر 6
- نام و القاب 6
- فرزندان 7
- چهره 7
- مادر 7
- فصل دوم: امامت 8
- مشعل تابان 8
- خطبه کوکب درخشان 8
- امامت در سن کودکی 9
- رفع شبهه 11
- تکریم امام جواد علیه السلام از سوی علی بن جعفر 12
- راه حل مأمون 13
- فصل سوم: ازدواج 13
- چرایی ازدواج با «امّ الفضل» 14
- دلائل ازدواج 15
- بازگشت به مدینه 16
- فصل چهارم: اوضاع فرهنگی عصر امام جواد علیه السلام 17
- مراکز علمی 17
- اشاره 17
- ترجمه کتب 18
- علوم رایج در آن زمان 18
- الف) مخالفت بنی العباس با مأمون 19
- فصل پنجم: اوضاع سیاسی زمان امام جواد علیه السلام 19
- اشاره 19
- 2. قیام ابراهیم بن موسی بن جعفر علیه السلام 20
- ب) نهضت ها و شورش ها 20
- 1. قیام ابن طباطبا 20
- اشاره 20
- 3. قیام محمد بن جعفر صادق علیه السلام 21
- 5. عبد الرحمان بن احمد 21
- 4. شورش زید بن موسی 21
- ج) امام علی بن موسی الرضا علیه السلام 21
- فصل ششم: اوضاع اقتصادی عصر امام جواد علیه السلام 22
- اشاره 22
- عروسی مأمون 22
- درآمد دولت 23
- فساد اجتماعی 24
- 1. ابن سکّیت 25
- فصل هفتم: یاران امام جواد علیه السلام 25
- 2. علی بن مهزیار اهوازی 27
- 3. ابراهیم بن مهزیار 31
- 4. احمد بن محمد بن عیسی 32
- 5. احمد بن محمد خالد برقی 35
- 1. ابن صبّاغ مالکی 41
- فصل هشتم: امام جواد علیه السلام در نگاه بزرگان و اندیشمندان 41
- 3. کمال الدین شافعی 42
- 4. مأمون الرشید 42
- 2. ابن تیمیّه 42
- حیله دشمنان 44
- خلفای عصر امام جواد علیه السلام 44
- فصل نهم: شهادت 44
- مبارزه با تغییر قوانین اسلام 45
- رفتار مأمون و معتصم با امام جواد علیه السلام 45
- طرح شهادت امام جواد علیه السلام 46
- شهادت مظلومانه 47
- زیارت حضرت جواد علیه السلام 47
- زیارت امام زمان (عج) از قبر جوادالائمه علیه السلام 48
- توسل به امام جواد علیه السلام 49
- اشاره 50
- بخش دوم: سیره شناسی 50
- مقام امام 51
- فصل اول: سیره فردی 51
- زهد امام 52
- کرم امام 52
- عبادت امام 52
- ثروت برای بخشش 53
- احسان به مردم 54
- فصل دوم: سیره اجتماعی 54
- کمک در امر ازدواج 54
- لطف و محبّت به دوستان 55
- همدردی با مردم 55
- پرداخت بدهی امام رضا علیه السلام 56
- عیادت و دلجویی از بیمار 56
- کمک مالی به مستمندان 57
- دستگیر محرومان 57
- سفارش امام جواد علیه السلام به نیکی کردن 58
- مهر امام 58
- فصل سوم: سیره علمی 59
- مکتب تربیتی امام جواد علیه السلام 59
- میراث علمی امام محمدتقی علیه السلام 60
- شاگردان مکتب امام محمدتقی علیه السلام 61
- فضل بن شاذان، شاگرد امام جواد علیه السلام 61
- عظمت علمی 61
- نمونه ای از علم امام 62
- نبوغ علمی 62
- شبکه های ارتباطی 63
- فصل چهارم: سیره سیاسی 63
- امام جواد علیه السلام و پاسخگویی به مأمون 63
- مکاتبات امام جواد علیه السلام 64
- نفی حکومت های ستمگر 64
- بخش سوم: اندیشه شناسی 66
- اشاره 66
- امام جوان؛ الگوی جوان 67
- اشاره 67
- 1. نردبان ترقی 67
- 2. چسبیدن به خدا 67
- 3. پرهیز از رفاقت با آدم بد 68
- 4. سه ویژگی برای رشد 69
- 5. ببین گوش دل به سوی که داری؟ 70
- 6. نامه ای از امام جواد علیه السلام به ما 71
- هشدار به ستمگران 71
- کلماتی دیگراز جواد الائمه علیه السلام 71
- اهمیت نیکی کردن به مردم 72
- مشورت 72
- نیکی به والدین 72
- آرامش 73
- سحرخیزی 73
- توکّل 73
- بردباری و مقاومت 74
- آرمان های انسانی 74
- راه تحقق آرزوها 75
- در پیشگاه پروردگار 75
- تسلط بر بی قراری 75
- اصرار بر گناه 76
- دشمن شناسی 76
- عمل بدون دانش 77
- نرم خویی و سازش 77
- گواهی تاریخ 77
- داوری و اظهار نظر ناآگاهانه 78
- انتخاب هم نشین 78
- علم و فروتنی 78
- گشاده رویی، ویژگی افراد بزرگوار 79
- خرد و ادب نیکو 79
- عوامل موفقیت و عدم پشیمانی 79
- سفارش به پرهیزکاری 80
- زیانکاری گناه کاران 80
- نتیجه هم نشینی با اشرار 81
- الگوی تقوا و پاک دامنی 81
- یکرنگی 82
- تقوا 82
- دعا 83
- راه نجات 83
- فروتنی 84
- صبر 84
- توبه 84
- شکرگزاری 85
- پرهیز از شهوت ها 86
- انصاف 86
- بخشش 86
- طمع 87
- گمان بد 87
- پدران امت 88
- علوم امامت 88
- محبت امام علی علیه السلام 89
- معیارهای برتری و نکته های آن 89
- بخش چهارم: متون ادبی 93
- اشاره 93
- متن ادبی 94
- آفتاب جود 94
- فصل اول: ولادت امام محمدتقی علیه السلام 94
- امام الهدی 95
- نورسیده 96
- یُمن وجود جواد 97
- ابن الرضا 99
- جشن تولد 100
- شعر 100
- دلیل حکمت حق 100
- آیینه آفرید تو را تا... 101
- ماه جوان 102
- فصل لبخند 102
- زیرنویس 103
- روشنگر هدایت 104
- متن ادبی 104
- فصل دوم: شهادت امام محمدتقی علیه السلام 104
- شرح دعای سفر 104
- سخاوت پرپر 105
- امام پاکی و نیکی 107
- بهار جوان شهید 108
- شرح فراق 108
- آیینه دار جمال الهی 109
- امام بخشندگی 110
- در هجوم بی امان اشک 111
- عزای کاظمین 112
- خورشید را تاب نیاوردند 113
- غربت نور در شهر تاریکان 114
- میوه دل رضوی 116
- همسر 116
- سخاوت تنها 117
- شعر 117
- سوز فراق 118
- یم کرامت 119
- غریب کاظمین 120
- مهربان نهم 120
- زیرنویس 121
- 1. شکوه 123
- حکایات 123
- 2. شبی که یک زندانی پرواز کرد 125
- 3. شیرینی یک عیادت 127
- 4. نان جو برایم بهتر است 128
- 5. سفارش 129
- 4. کرامت 129
- 7. خوی ضد استکباری 130
- 8. آموزش مدارا 130
- 6 . حق داری شاد باشی 130
- 10. ملاک پذیرفتن خواستگار 131
- 9. آراستگی مؤمن 131
- 11. پرواز سوی بهشت 132
- 12. مناظره 132
- بخش پنجم: ایده ها و موضوعات برنامه سازی 134
- بخش ششم: منبع شناسی 145
مقدمه
قال الامامُ الرضا علیه السلام : «رَحِمَ اللّهُ عَبْدا اَحْیا أمْرَنا» فَقُلْتُ لَهُ: «فَکَیْفَ یُحْیِی أمْرَکُمْ؟» قالَ: «یَتَعَلَّمُ عُلُومَنا و یُعَلِّمُها النّاسَ، فَإِنَّ النّاسَ لَوْ عَلِمُوا مَحاسِنَ کَلامِنا لاَتَّبَعُونا». (بحارالانوار، ج 2، ص 30)
اداره کل پژوهش های اسلامی رسانه افتخار دارد که در طول بیست سال گذشته در جهت نشر و گسترش فرهنگ اهل بیت علیهم السلام در موضوعات مختلف آثار و تألیفاتی را با اهداف تأمین محتوای برنامه سازی رسانه ملی ارائه کرده است.
کتاب حاضر، مجموعه ای است از متون مناسبتی درباره امام جواد علیه السلام که در شش بخش کلی شخصیت شناسی، سیره شناسی، اندیشه شناسی، بخش متون ادبی، بخش زیرنویس ها، ایده ها و محورهای برنامه سازی و بخش پایانی منبع شناسی، با هدف کمک فکری به گروه های مختلف برنامه سازی تهیه و تدوین گردیده است که در باب نوشتار حاضر چند نکته قابل ذکر است.
1. محتوای این مجموعه شامل نوشتارهای اکثراً کوتاهی است که در هر کدام به صورت مستقل (بدون ارتباط الزامی به قبل و بعد) قابل استفاده می باشد.
2. این مجموعه به دلیل اینکه از مطالب آثار مختلف در این زمینه تجمیع گردیده است ممکن است به صورت طبیعی از لحاظ قلم و نگارش متفاوت باشند.
3. تلاش شده است که این نوشتار به لحاظ منطقی در ذیل بخش های مختلف و منطقی تدوین گردد که امیدواریم مورد استفاده برنامه سازان محترم قرار گیرد.