- مقدمه 1
- بخش اول: شخصیت شناسی 3
- اشاره 3
- فصل اول: شناسنامه 4
- اشاره 4
- ولادت 5
- مبارک ترین امام 5
- مدت عمر 6
- نام و القاب 6
- فرزندان 7
- چهره 7
- مادر 7
- مشعل تابان 8
- خطبه کوکب درخشان 8
- فصل دوم: امامت 8
- امامت در سن کودکی 9
- رفع شبهه 11
- تکریم امام جواد علیه السلام از سوی علی بن جعفر 12
- فصل سوم: ازدواج 13
- راه حل مأمون 13
- چرایی ازدواج با «امّ الفضل» 14
- دلائل ازدواج 15
- بازگشت به مدینه 16
- فصل چهارم: اوضاع فرهنگی عصر امام جواد علیه السلام 17
- مراکز علمی 17
- اشاره 17
- ترجمه کتب 18
- علوم رایج در آن زمان 18
- الف) مخالفت بنی العباس با مأمون 19
- فصل پنجم: اوضاع سیاسی زمان امام جواد علیه السلام 19
- اشاره 19
- ب) نهضت ها و شورش ها 20
- 1. قیام ابن طباطبا 20
- 2. قیام ابراهیم بن موسی بن جعفر علیه السلام 20
- اشاره 20
- 3. قیام محمد بن جعفر صادق علیه السلام 21
- 5. عبد الرحمان بن احمد 21
- ج) امام علی بن موسی الرضا علیه السلام 21
- 4. شورش زید بن موسی 21
- فصل ششم: اوضاع اقتصادی عصر امام جواد علیه السلام 22
- عروسی مأمون 22
- اشاره 22
- درآمد دولت 23
- فساد اجتماعی 24
- 1. ابن سکّیت 25
- فصل هفتم: یاران امام جواد علیه السلام 25
- 2. علی بن مهزیار اهوازی 27
- 3. ابراهیم بن مهزیار 31
- 4. احمد بن محمد بن عیسی 32
- 5. احمد بن محمد خالد برقی 35
- 1. ابن صبّاغ مالکی 41
- فصل هشتم: امام جواد علیه السلام در نگاه بزرگان و اندیشمندان 41
- 3. کمال الدین شافعی 42
- 2. ابن تیمیّه 42
- 4. مأمون الرشید 42
- فصل نهم: شهادت 44
- خلفای عصر امام جواد علیه السلام 44
- حیله دشمنان 44
- مبارزه با تغییر قوانین اسلام 45
- رفتار مأمون و معتصم با امام جواد علیه السلام 45
- طرح شهادت امام جواد علیه السلام 46
- شهادت مظلومانه 47
- زیارت حضرت جواد علیه السلام 47
- زیارت امام زمان (عج) از قبر جوادالائمه علیه السلام 48
- توسل به امام جواد علیه السلام 49
- بخش دوم: سیره شناسی 50
- اشاره 50
- مقام امام 51
- فصل اول: سیره فردی 51
- کرم امام 52
- زهد امام 52
- عبادت امام 52
- ثروت برای بخشش 53
- فصل دوم: سیره اجتماعی 54
- کمک در امر ازدواج 54
- احسان به مردم 54
- لطف و محبّت به دوستان 55
- همدردی با مردم 55
- پرداخت بدهی امام رضا علیه السلام 56
- عیادت و دلجویی از بیمار 56
- کمک مالی به مستمندان 57
- دستگیر محرومان 57
- مهر امام 58
- سفارش امام جواد علیه السلام به نیکی کردن 58
- مکتب تربیتی امام جواد علیه السلام 59
- فصل سوم: سیره علمی 59
- میراث علمی امام محمدتقی علیه السلام 60
- شاگردان مکتب امام محمدتقی علیه السلام 61
- فضل بن شاذان، شاگرد امام جواد علیه السلام 61
- عظمت علمی 61
- نبوغ علمی 62
- نمونه ای از علم امام 62
- شبکه های ارتباطی 63
- فصل چهارم: سیره سیاسی 63
- امام جواد علیه السلام و پاسخگویی به مأمون 63
- نفی حکومت های ستمگر 64
- مکاتبات امام جواد علیه السلام 64
- اشاره 66
- بخش سوم: اندیشه شناسی 66
- اشاره 67
- 1. نردبان ترقی 67
- امام جوان؛ الگوی جوان 67
- 2. چسبیدن به خدا 67
- 3. پرهیز از رفاقت با آدم بد 68
- 4. سه ویژگی برای رشد 69
- 5. ببین گوش دل به سوی که داری؟ 70
- 6. نامه ای از امام جواد علیه السلام به ما 71
- کلماتی دیگراز جواد الائمه علیه السلام 71
- هشدار به ستمگران 71
- اهمیت نیکی کردن به مردم 72
- نیکی به والدین 72
- مشورت 72
- توکّل 73
- آرامش 73
- سحرخیزی 73
- بردباری و مقاومت 74
- آرمان های انسانی 74
- راه تحقق آرزوها 75
- تسلط بر بی قراری 75
- در پیشگاه پروردگار 75
- دشمن شناسی 76
- اصرار بر گناه 76
- نرم خویی و سازش 77
- گواهی تاریخ 77
- عمل بدون دانش 77
- داوری و اظهار نظر ناآگاهانه 78
- انتخاب هم نشین 78
- علم و فروتنی 78
- گشاده رویی، ویژگی افراد بزرگوار 79
- عوامل موفقیت و عدم پشیمانی 79
- خرد و ادب نیکو 79
- سفارش به پرهیزکاری 80
- زیانکاری گناه کاران 80
- نتیجه هم نشینی با اشرار 81
- الگوی تقوا و پاک دامنی 81
- تقوا 82
- یکرنگی 82
- راه نجات 83
- دعا 83
- توبه 84
- فروتنی 84
- صبر 84
- شکرگزاری 85
- بخشش 86
- انصاف 86
- پرهیز از شهوت ها 86
- طمع 87
- گمان بد 87
- پدران امت 88
- علوم امامت 88
- معیارهای برتری و نکته های آن 89
- محبت امام علی علیه السلام 89
- اشاره 93
- بخش چهارم: متون ادبی 93
- متن ادبی 94
- آفتاب جود 94
- فصل اول: ولادت امام محمدتقی علیه السلام 94
- امام الهدی 95
- نورسیده 96
- یُمن وجود جواد 97
- ابن الرضا 99
- دلیل حکمت حق 100
- شعر 100
- جشن تولد 100
- آیینه آفرید تو را تا... 101
- ماه جوان 102
- فصل لبخند 102
- زیرنویس 103
- روشنگر هدایت 104
- فصل دوم: شهادت امام محمدتقی علیه السلام 104
- متن ادبی 104
- شرح دعای سفر 104
- سخاوت پرپر 105
- امام پاکی و نیکی 107
- بهار جوان شهید 108
- شرح فراق 108
- آیینه دار جمال الهی 109
- امام بخشندگی 110
- در هجوم بی امان اشک 111
- عزای کاظمین 112
- خورشید را تاب نیاوردند 113
- غربت نور در شهر تاریکان 114
- میوه دل رضوی 116
- همسر 116
- سخاوت تنها 117
- شعر 117
- سوز فراق 118
- یم کرامت 119
- غریب کاظمین 120
- مهربان نهم 120
- زیرنویس 121
- حکایات 123
- 1. شکوه 123
- 2. شبی که یک زندانی پرواز کرد 125
- 3. شیرینی یک عیادت 127
- 4. نان جو برایم بهتر است 128
- 5. سفارش 129
- 4. کرامت 129
- 8. آموزش مدارا 130
- 7. خوی ضد استکباری 130
- 6 . حق داری شاد باشی 130
- 10. ملاک پذیرفتن خواستگار 131
- 9. آراستگی مؤمن 131
- 12. مناظره 132
- 11. پرواز سوی بهشت 132
- بخش پنجم: ایده ها و موضوعات برنامه سازی 134
- بخش ششم: منبع شناسی 145
بعضی از معجزات: هنگام ولادت سخن گفتند؛ در نُه سالگی سی هزار مسئله مشکل را پاسخ دادند؛ عصا را به سخن در آوردند؛ چشم «محمد بن میمون» را وقتی در گهواره بودند شفا دادند.
ولادت
حکیمه خاتون خواهر حضرت رضا علیه السلام نقل می کند که روزی برادرم مرا طلبید و فرمود: ای حکیمه! امشب فرزند مبارک خیزران متولد می شود و تو باید در وقت ولادت او حاضر باشی. من در خدمت آن حضرت ماندم. آن شب پس از تولد امام جواد علیه السلام حضرت رضا علیه السلام داخل شد و ما آن نور دیده را در حالی که در جامه ای مطهر پیچیده شده بود به حضرتش دادیم. ایشان بسیار خوشحال شدند و نوزاد را در آغوش کشیدند. آن گاه او را به من سپردند و فرمودند که از این گهواره جدا مشو و همراه وی باش و از آن عزیز مراقبت کن.
برخی از مورخان و محدثان، ولادت امام جواد علیه السلام را سوم ماه رمضان سال 195 هجری دانسته اند و گروهی دیگر آن را ماه رجب همان سال نوشته اند. گروه اخیر به توقیع شریف حضرت ولیعصر ]که به وسیله شیخ ابوالقاسم حسین بن روح(ره) صادر شده است[، استناد می کنند.
با توجه به این استناد، بررسی مضامین دعایی که در ابتدای آن می خوانیم: «اللهم اسئلک بالمولودَین فی رجب محمد بن علی الثانی و ابنه علی بن محمد المنتجب...»، می تواند یکی از محورهای مناسب برای بحث در ایام فرخنده میلاد امام جواد علیه السلام باشد.
مبارک ترین امام
تولد آن حضرت برای شیعه برکتی افزون داشت. پدر بزرگوار امام جواد علیه السلام همواره از او به عنوان مولودی پر خیر و برکت یاد می کرد و این موضوع نزد شیعیان نیز معروف بود.