- مقدمه 1
- بخش اول: شخصیت شناسی 3
- اشاره 3
- فصل اول: شناسنامه 4
- اشاره 4
- ولادت 5
- مبارک ترین امام 5
- نام و القاب 6
- مدت عمر 6
- چهره 7
- مادر 7
- فرزندان 7
- مشعل تابان 8
- فصل دوم: امامت 8
- خطبه کوکب درخشان 8
- امامت در سن کودکی 9
- رفع شبهه 11
- تکریم امام جواد علیه السلام از سوی علی بن جعفر 12
- فصل سوم: ازدواج 13
- راه حل مأمون 13
- چرایی ازدواج با «امّ الفضل» 14
- دلائل ازدواج 15
- بازگشت به مدینه 16
- فصل چهارم: اوضاع فرهنگی عصر امام جواد علیه السلام 17
- مراکز علمی 17
- اشاره 17
- ترجمه کتب 18
- علوم رایج در آن زمان 18
- فصل پنجم: اوضاع سیاسی زمان امام جواد علیه السلام 19
- الف) مخالفت بنی العباس با مأمون 19
- اشاره 19
- اشاره 20
- ب) نهضت ها و شورش ها 20
- 2. قیام ابراهیم بن موسی بن جعفر علیه السلام 20
- 1. قیام ابن طباطبا 20
- 5. عبد الرحمان بن احمد 21
- 3. قیام محمد بن جعفر صادق علیه السلام 21
- ج) امام علی بن موسی الرضا علیه السلام 21
- 4. شورش زید بن موسی 21
- فصل ششم: اوضاع اقتصادی عصر امام جواد علیه السلام 22
- عروسی مأمون 22
- اشاره 22
- درآمد دولت 23
- فساد اجتماعی 24
- 1. ابن سکّیت 25
- فصل هفتم: یاران امام جواد علیه السلام 25
- 2. علی بن مهزیار اهوازی 27
- 3. ابراهیم بن مهزیار 31
- 4. احمد بن محمد بن عیسی 32
- 5. احمد بن محمد خالد برقی 35
- 1. ابن صبّاغ مالکی 41
- فصل هشتم: امام جواد علیه السلام در نگاه بزرگان و اندیشمندان 41
- 3. کمال الدین شافعی 42
- 2. ابن تیمیّه 42
- 4. مأمون الرشید 42
- فصل نهم: شهادت 44
- خلفای عصر امام جواد علیه السلام 44
- حیله دشمنان 44
- مبارزه با تغییر قوانین اسلام 45
- رفتار مأمون و معتصم با امام جواد علیه السلام 45
- طرح شهادت امام جواد علیه السلام 46
- شهادت مظلومانه 47
- زیارت حضرت جواد علیه السلام 47
- زیارت امام زمان (عج) از قبر جوادالائمه علیه السلام 48
- توسل به امام جواد علیه السلام 49
- بخش دوم: سیره شناسی 50
- اشاره 50
- مقام امام 51
- فصل اول: سیره فردی 51
- کرم امام 52
- زهد امام 52
- عبادت امام 52
- ثروت برای بخشش 53
- فصل دوم: سیره اجتماعی 54
- کمک در امر ازدواج 54
- احسان به مردم 54
- همدردی با مردم 55
- لطف و محبّت به دوستان 55
- پرداخت بدهی امام رضا علیه السلام 56
- عیادت و دلجویی از بیمار 56
- کمک مالی به مستمندان 57
- دستگیر محرومان 57
- مهر امام 58
- سفارش امام جواد علیه السلام به نیکی کردن 58
- مکتب تربیتی امام جواد علیه السلام 59
- فصل سوم: سیره علمی 59
- میراث علمی امام محمدتقی علیه السلام 60
- شاگردان مکتب امام محمدتقی علیه السلام 61
- فضل بن شاذان، شاگرد امام جواد علیه السلام 61
- عظمت علمی 61
- نبوغ علمی 62
- نمونه ای از علم امام 62
- فصل چهارم: سیره سیاسی 63
- شبکه های ارتباطی 63
- امام جواد علیه السلام و پاسخگویی به مأمون 63
- نفی حکومت های ستمگر 64
- مکاتبات امام جواد علیه السلام 64
- بخش سوم: اندیشه شناسی 66
- اشاره 66
- اشاره 67
- 1. نردبان ترقی 67
- امام جوان؛ الگوی جوان 67
- 2. چسبیدن به خدا 67
- 3. پرهیز از رفاقت با آدم بد 68
- 4. سه ویژگی برای رشد 69
- 5. ببین گوش دل به سوی که داری؟ 70
- 6. نامه ای از امام جواد علیه السلام به ما 71
- کلماتی دیگراز جواد الائمه علیه السلام 71
- هشدار به ستمگران 71
- نیکی به والدین 72
- اهمیت نیکی کردن به مردم 72
- مشورت 72
- آرامش 73
- توکّل 73
- سحرخیزی 73
- آرمان های انسانی 74
- بردباری و مقاومت 74
- راه تحقق آرزوها 75
- در پیشگاه پروردگار 75
- تسلط بر بی قراری 75
- دشمن شناسی 76
- اصرار بر گناه 76
- نرم خویی و سازش 77
- گواهی تاریخ 77
- عمل بدون دانش 77
- داوری و اظهار نظر ناآگاهانه 78
- انتخاب هم نشین 78
- علم و فروتنی 78
- گشاده رویی، ویژگی افراد بزرگوار 79
- عوامل موفقیت و عدم پشیمانی 79
- خرد و ادب نیکو 79
- سفارش به پرهیزکاری 80
- زیانکاری گناه کاران 80
- نتیجه هم نشینی با اشرار 81
- الگوی تقوا و پاک دامنی 81
- تقوا 82
- یکرنگی 82
- راه نجات 83
- دعا 83
- فروتنی 84
- صبر 84
- توبه 84
- شکرگزاری 85
- پرهیز از شهوت ها 86
- بخشش 86
- انصاف 86
- طمع 87
- گمان بد 87
- علوم امامت 88
- پدران امت 88
- معیارهای برتری و نکته های آن 89
- محبت امام علی علیه السلام 89
- اشاره 93
- بخش چهارم: متون ادبی 93
- آفتاب جود 94
- متن ادبی 94
- فصل اول: ولادت امام محمدتقی علیه السلام 94
- امام الهدی 95
- نورسیده 96
- یُمن وجود جواد 97
- ابن الرضا 99
- دلیل حکمت حق 100
- جشن تولد 100
- شعر 100
- آیینه آفرید تو را تا... 101
- فصل لبخند 102
- ماه جوان 102
- زیرنویس 103
- روشنگر هدایت 104
- فصل دوم: شهادت امام محمدتقی علیه السلام 104
- متن ادبی 104
- شرح دعای سفر 104
- سخاوت پرپر 105
- امام پاکی و نیکی 107
- بهار جوان شهید 108
- شرح فراق 108
- آیینه دار جمال الهی 109
- امام بخشندگی 110
- در هجوم بی امان اشک 111
- عزای کاظمین 112
- خورشید را تاب نیاوردند 113
- غربت نور در شهر تاریکان 114
- میوه دل رضوی 116
- همسر 116
- سخاوت تنها 117
- شعر 117
- سوز فراق 118
- یم کرامت 119
- غریب کاظمین 120
- مهربان نهم 120
- زیرنویس 121
- حکایات 123
- 1. شکوه 123
- 2. شبی که یک زندانی پرواز کرد 125
- 3. شیرینی یک عیادت 127
- 4. نان جو برایم بهتر است 128
- 5. سفارش 129
- 4. کرامت 129
- 6 . حق داری شاد باشی 130
- 7. خوی ضد استکباری 130
- 8. آموزش مدارا 130
- 10. ملاک پذیرفتن خواستگار 131
- 9. آراستگی مؤمن 131
- 12. مناظره 132
- 11. پرواز سوی بهشت 132
- بخش پنجم: ایده ها و موضوعات برنامه سازی 134
- بخش ششم: منبع شناسی 145
در زندگی توحیدی، چون همه وجوه مختلف حیات مادی و معنوی انسان، شکل عبادی پیدا می کند، هیچ گونه نگرانی روانی و روحی در پی ندارد. در این صورت، بهترین راه زندگی، زندگی توحیدی است که مشکلات را بستر تعالی و رشد می داند.
امام جواد علیه السلام فرمودند: «کیف یضیع من الله تعالی کافله و کیف نیچو من الله تعالی طالبه و من انقطع الی غیرالله و کله الله الیه؛ چگونه ضایع و تلف می شود کسی که خداوند تعالی، قبول کننده و پذیرنده تعهد اوست و چگونه نجات می یابد کسی که خداوند، در طلب اوست و کسی که خود را از خدا برید و به دیگری چسبانید، خداوند او را به دیگری وا گذارد». (1)
این نگاه و روش زندگی توحیدی، در جلوه های گوناگونی سبب پویایی و رشد می شود و به انسان می آموزد که در چرخه زندگی روزمره اش، دست نیاز به سوی انسان های دیگر دراز نکند که ذلت آفرین است و در بیشتر مواقع، چاره ساز نیز نخواهد بود. پس بهترین راه حل این است که خداوند در طلب افراد جای گیرد، نه غیر خداوند، که ضایع شدن را در پی خواهد داشت.
3. پرهیز از رفاقت با آدم بد
اثرپذیری انسان از اطرافیان، انکارناپذیر است. ازاین رو، بزرگان به دقت در ارتباطات اجتماعی و فردی سفارش کرده اند و تلاششان این بود که به شاگردان و علاقه مندانشان بیاموزند که با ناجنس رابطه نداشته باشند.
امام جواد علیه السلام نیز در این باره فرمودند: «ایاک و مصاحبه الشریر، فانه کالسیف المسلول یحسن منظره و یقبح اثاره؛ بپرهیز از رفاقت با آدم بد، به درستی که او به شمشیر کشیده می ماند؛ منظرش نیکوست و آثارش زشت است». (2)
1- نامه ها و برنامه ها، ص7.
2- منتهی الآمال، ص955.