- مقدمه 1
- اشاره 3
- بخش اول: شخصیت شناسی 3
- فصل اول: شناسنامه 4
- اشاره 4
- ولادت 5
- مبارک ترین امام 5
- مدت عمر 6
- نام و القاب 6
- مادر 7
- چهره 7
- فرزندان 7
- فصل دوم: امامت 8
- مشعل تابان 8
- خطبه کوکب درخشان 8
- امامت در سن کودکی 9
- رفع شبهه 11
- تکریم امام جواد علیه السلام از سوی علی بن جعفر 12
- فصل سوم: ازدواج 13
- راه حل مأمون 13
- چرایی ازدواج با «امّ الفضل» 14
- دلائل ازدواج 15
- بازگشت به مدینه 16
- فصل چهارم: اوضاع فرهنگی عصر امام جواد علیه السلام 17
- اشاره 17
- مراکز علمی 17
- ترجمه کتب 18
- علوم رایج در آن زمان 18
- فصل پنجم: اوضاع سیاسی زمان امام جواد علیه السلام 19
- الف) مخالفت بنی العباس با مأمون 19
- اشاره 19
- ب) نهضت ها و شورش ها 20
- 1. قیام ابن طباطبا 20
- اشاره 20
- 2. قیام ابراهیم بن موسی بن جعفر علیه السلام 20
- 4. شورش زید بن موسی 21
- 3. قیام محمد بن جعفر صادق علیه السلام 21
- 5. عبد الرحمان بن احمد 21
- ج) امام علی بن موسی الرضا علیه السلام 21
- عروسی مأمون 22
- اشاره 22
- فصل ششم: اوضاع اقتصادی عصر امام جواد علیه السلام 22
- درآمد دولت 23
- فساد اجتماعی 24
- 1. ابن سکّیت 25
- فصل هفتم: یاران امام جواد علیه السلام 25
- 2. علی بن مهزیار اهوازی 27
- 3. ابراهیم بن مهزیار 31
- 4. احمد بن محمد بن عیسی 32
- 5. احمد بن محمد خالد برقی 35
- 1. ابن صبّاغ مالکی 41
- فصل هشتم: امام جواد علیه السلام در نگاه بزرگان و اندیشمندان 41
- 4. مأمون الرشید 42
- 2. ابن تیمیّه 42
- 3. کمال الدین شافعی 42
- حیله دشمنان 44
- خلفای عصر امام جواد علیه السلام 44
- فصل نهم: شهادت 44
- رفتار مأمون و معتصم با امام جواد علیه السلام 45
- مبارزه با تغییر قوانین اسلام 45
- طرح شهادت امام جواد علیه السلام 46
- زیارت حضرت جواد علیه السلام 47
- شهادت مظلومانه 47
- زیارت امام زمان (عج) از قبر جوادالائمه علیه السلام 48
- توسل به امام جواد علیه السلام 49
- بخش دوم: سیره شناسی 50
- اشاره 50
- فصل اول: سیره فردی 51
- مقام امام 51
- زهد امام 52
- عبادت امام 52
- کرم امام 52
- ثروت برای بخشش 53
- فصل دوم: سیره اجتماعی 54
- کمک در امر ازدواج 54
- احسان به مردم 54
- لطف و محبّت به دوستان 55
- همدردی با مردم 55
- پرداخت بدهی امام رضا علیه السلام 56
- عیادت و دلجویی از بیمار 56
- کمک مالی به مستمندان 57
- دستگیر محرومان 57
- سفارش امام جواد علیه السلام به نیکی کردن 58
- مهر امام 58
- مکتب تربیتی امام جواد علیه السلام 59
- فصل سوم: سیره علمی 59
- میراث علمی امام محمدتقی علیه السلام 60
- عظمت علمی 61
- شاگردان مکتب امام محمدتقی علیه السلام 61
- فضل بن شاذان، شاگرد امام جواد علیه السلام 61
- نبوغ علمی 62
- نمونه ای از علم امام 62
- فصل چهارم: سیره سیاسی 63
- شبکه های ارتباطی 63
- امام جواد علیه السلام و پاسخگویی به مأمون 63
- نفی حکومت های ستمگر 64
- مکاتبات امام جواد علیه السلام 64
- بخش سوم: اندیشه شناسی 66
- اشاره 66
- اشاره 67
- 2. چسبیدن به خدا 67
- 1. نردبان ترقی 67
- امام جوان؛ الگوی جوان 67
- 3. پرهیز از رفاقت با آدم بد 68
- 4. سه ویژگی برای رشد 69
- 5. ببین گوش دل به سوی که داری؟ 70
- کلماتی دیگراز جواد الائمه علیه السلام 71
- 6. نامه ای از امام جواد علیه السلام به ما 71
- هشدار به ستمگران 71
- اهمیت نیکی کردن به مردم 72
- نیکی به والدین 72
- مشورت 72
- آرامش 73
- توکّل 73
- سحرخیزی 73
- آرمان های انسانی 74
- بردباری و مقاومت 74
- در پیشگاه پروردگار 75
- راه تحقق آرزوها 75
- تسلط بر بی قراری 75
- دشمن شناسی 76
- اصرار بر گناه 76
- نرم خویی و سازش 77
- عمل بدون دانش 77
- گواهی تاریخ 77
- علم و فروتنی 78
- انتخاب هم نشین 78
- داوری و اظهار نظر ناآگاهانه 78
- عوامل موفقیت و عدم پشیمانی 79
- خرد و ادب نیکو 79
- گشاده رویی، ویژگی افراد بزرگوار 79
- سفارش به پرهیزکاری 80
- زیانکاری گناه کاران 80
- الگوی تقوا و پاک دامنی 81
- نتیجه هم نشینی با اشرار 81
- یکرنگی 82
- تقوا 82
- راه نجات 83
- دعا 83
- فروتنی 84
- توبه 84
- صبر 84
- شکرگزاری 85
- انصاف 86
- بخشش 86
- پرهیز از شهوت ها 86
- گمان بد 87
- طمع 87
- پدران امت 88
- علوم امامت 88
- معیارهای برتری و نکته های آن 89
- محبت امام علی علیه السلام 89
- اشاره 93
- بخش چهارم: متون ادبی 93
- آفتاب جود 94
- فصل اول: ولادت امام محمدتقی علیه السلام 94
- متن ادبی 94
- امام الهدی 95
- نورسیده 96
- یُمن وجود جواد 97
- ابن الرضا 99
- دلیل حکمت حق 100
- جشن تولد 100
- شعر 100
- آیینه آفرید تو را تا... 101
- فصل لبخند 102
- ماه جوان 102
- زیرنویس 103
- متن ادبی 104
- روشنگر هدایت 104
- فصل دوم: شهادت امام محمدتقی علیه السلام 104
- شرح دعای سفر 104
- سخاوت پرپر 105
- امام پاکی و نیکی 107
- بهار جوان شهید 108
- شرح فراق 108
- آیینه دار جمال الهی 109
- امام بخشندگی 110
- در هجوم بی امان اشک 111
- عزای کاظمین 112
- خورشید را تاب نیاوردند 113
- غربت نور در شهر تاریکان 114
- میوه دل رضوی 116
- همسر 116
- شعر 117
- سخاوت تنها 117
- سوز فراق 118
- یم کرامت 119
- غریب کاظمین 120
- مهربان نهم 120
- زیرنویس 121
- حکایات 123
- 1. شکوه 123
- 2. شبی که یک زندانی پرواز کرد 125
- 3. شیرینی یک عیادت 127
- 4. نان جو برایم بهتر است 128
- 5. سفارش 129
- 4. کرامت 129
- 8. آموزش مدارا 130
- 6 . حق داری شاد باشی 130
- 7. خوی ضد استکباری 130
- 10. ملاک پذیرفتن خواستگار 131
- 9. آراستگی مؤمن 131
- 12. مناظره 132
- 11. پرواز سوی بهشت 132
- بخش پنجم: ایده ها و موضوعات برنامه سازی 134
- بخش ششم: منبع شناسی 145
خود، خویش را نمی بازند، بلکه به زیور فروتنی آراسته تر می شوند. چنان که سخن امام جواد علیه السلام گویای این حقیقت است: «آراستگی علم به فروتنی است.» (1)
خرد و ادب نیکو
اگر هوش را قدرت انطباق و سازگاری فرد با محیط بدانیم، رفتار مؤدبانه و احترام آمیز را می توان یکی از جلوه های هوشمندی دانست؛ زیرا چنین رفتاری در هر محیطی پسندیده، و با هر وضعی سازگار، و برای همگان شایان پذیرش است. از این رو عاقل رفتار نیکو را همواره چراغ راه و راهنمای زندگی خود قرار می دهد و بر سخن امام جواد علیه السلام پای می فشارد که «ادب نیکو زینت عقل است.» (2)
گشاده رویی، ویژگی افراد بزرگوار
شخص گشاده رو نه تنها انبساط خاطر دارد و از زندگی راضیست، بلکه قادر است این احساس را به افراد پیرامون خود نیز منتقل کند و آنها را در این تجربه خوش آیند سهیم کند. اهمیت گشاده رویی به حدّی است که امام جواد علیه السلام داشتن این ویژگی را زینت بخش بزرگواران می داند و می فرماید: «گشاده رویی، زینت افراد بزرگوار است». (3)
عوامل موفقیت و عدم پشیمانی
تفکر و اندیشه، مشورت، بررسی همه جانبه، پرهیز از شتاب زدگی و نیز برنامه ریزی و اقدام قاطعانه همراه با توکل به پروردگار، تضمین کننده موفقیت افراد در دست یابی به اهداف است. امام جواد علیه السلام در این باره به سه چیز تصریح می کند: «پرهیز از شتابزدگی، مشورت و بهره گیری از نظر دیگران و توکل به خدا پس از تصمیم». (4)
1- سیره عملی اهل بیت علیهم السلام، ص 42.
2- سیره عملی اهل بیت علیهم السلام، ص 42.
3- سیره عملی اهل بیت علیهم السلام، ص 42.
4- سیره عملی اهل بیت علیهم السلام، ص 44.