زندگانی حضرت امام محمد تقی جوادالائمه صفحه 36

عالم شماست، و یا در گوش او یک یک به موقع - مانند اذان - گفته می شود؟ فرمود: «وحی کوحی ام موسی» [195] . به ما علوم غیبی مانند وحیی که به مادر موسی شد که فرزند دلبندش را در جعبه بگذارد و در دریای نیل بیندازد وحی می شود، این وحی چنان محکم و استوار و مورد وثوق و اطمینان او بود که بی درنگ فرزند عزیز خود را در صندوق بست و روی آب انداخت و از او به امید خدا و اطاعت امر حق دست شست. خدا هم او را حفظ کرد و به دست دشمن پرورشش داد تا به مقام نبوت رسید. عبدالله نجاشی از امام صادق علیه السلام نقل می کند که حضرتش فرمود: ما علومی دارم که گاهی مانند ناقور در گوش ما تلقین می شود و یا در قلب ما اشراق می گردد و گاهی فرشتگان با ما مصافحه می کنند و علومی را به ما می آموزند. [196] . [ صفحه 217]

غابر و مزبور و جفر و جامعه

در حدیث دیگری حضرتش فرمود: علمنا غابر و مزبور و نکت فی القلوب و نقر فی الأسماع، و ان عندنا الجفر الأحمر و الجفر الأبیض و مصحف فاطمه، و عندنا الجامعه... [197] . علم ما غابر، مزبور، خطور به قلب و خوردن به گوش است، همانا جفر احمر و جفر سفید و مصحف فاطمه علیهاالسلام نزد ما است و همچنین جامعه که در آن نیازمندی های مردم است نزد ما می باشد. از تفسیر کلام امام پرسیدند حضرت فرمود: غابر یعنی علم به آنچه پدید می آید، مزبور یعنی علم به آنچه قبلا بوده و پدید آمده است، خطور به قلب همان الهام است. به

گوش خوردن همان شنیدن صدای فرشتگان است که سخن آن ها را می شنویم ولی خودشان را نمی بینیم... همه ی این علوم آسمانی که به وسیله ی نیروهای غیر قابل اشاره حسیه از مخزن غیب به ائمه و برگزیدگان مکتب ربوبی افاضه می شود، مجموعه ی علوم غیبی امام را تشکیل می دهد که تمام معجزه های آن ها روی موازین علمی استفاضه از همین منابع می باشد.

نکت و نقر

در روایتی که شیخ طوسی در «امالی» نقل کرده آمده است که امام صادق علیه السلام فرمود: ان منا لمن ینکت فی قلبه، و ان منا لمن یؤتی فی منامه، و ان منا لمن یسمع الصوت مثل صوت السلسله فی الطست، و ان منا لمن یأتیه صوره أعظم من [ صفحه 218] جبرئیل و میکائیل. [198] . از ما ائمه برخی از نکت قلبی - که افاضه اشراقیه انوار علم به قلب است - استفاده می کند و برخی در خواب می بینند و بعضی از ما صدا می شنود مانند صدای زنجیری که به لب تشت بکشند و برخی با یک صورت بزرگی که از جبرئیل و میکائیل بزرگتر و با هیبت تر است مواجه می شوند که همان معلم شدید القوای آسمانی، یا روح است که واسطه ی افاضات غیبی می باشد. مؤید این روایت، روایت دیگری است که حضرتش به ابوبصیر فرمود: انا نزداد فی الیل و النهار، و لولا أنا نزداد لنفد ما عندنا. فقال أبوبصیر: من یأتیکم؟ قال علیه السلام: ان منا لمن یعاین معاینه، و ان منا من ینقر فی قلبه کیت و کیت، و ان منا من یسمع باذنه وقعا کوقع السلسله فی الطست. [199] . مدلول این روایت همان مفهوم آن است که: برخی از راه چشم،

بعضی از راه گوش، جمعی از راه درون و گروهی از راه بیرون با عالم غیر محسوس طبیعی عمومی بشر ارتباط دارند و از عالم بالا می گیرند و به عالم و خلق افاضه می نمایند. یزید بن فرقد هندی از امام صادق علیه السلام نقل می کند که حضرتش فرمود: ان الامام اذا شاء أن یعلم علم. [200] . امام هر وقت که اراده کند بداند، می داند. در روایتی که محمد با سلسله سند از ابی جعفر علیه السلام نقل نموده، آمده که حضرتش فرمود: کان علی علیه السلام یعمل بکتاب الله و سنه نبیه، فاذا ورد علیه الشی ء الحادث الذی [ صفحه 219] لیس فی الکتاب و لا السنه الهمه الله للحق فیه الهاما، و ذلک و الله من المعضلات. [201] . علی علیه السلام وظیفه و مأموریتش این بود که به کتاب و سنت عمل کند. اگر موضوعی پیش آید که در کتاب و سنت نباشد خداوند آن را به او الهام می فرماید و ملحق به کتاب و سنت می شود و این نوع علم - به خدا قسم - از مشکلات علوم است که جز راسخان در علم و آن ها که مؤید من عندالله هستند درک نمی کنند.

محدثان

در روایتی که شاه اولیا از اسامی ائمه علیهم السلام خبر داده، سلیم بن قیس نقل می کند که من از حضرت امیرالمؤمنین علی علیه السلام شنیدم که فرمود: انی و أوصیانی من ولدی مهدیون فکنا محدثون. من و یازده نفر از اوصیا و جانشینانم همه هادی و راه یافته و ارشاد شده هستیم که از عالم غیب هدایت شده ایم که عالم خلق را هدایت کنیم و برای ما خبر می دهند که به مردم خبر

دهیم. عرض کردم: یا امیرمؤمنان! این یازده نفر اوصیای تو کیانند؟ حضرت فرمود: الحسن و الحسین، ثم ابنی علی بن الحسین - قال: و علی یومئذ رضیع - ثم ثمانیه بعد، واحدا بعد واحد و هم الذین أقسم الله بهم فقال الله تعالی (و والد و ما ولد) فرسول الله صلی الله علیه و آله و ما ولد یعنی: هؤلاء الأوصیاء. حسن، حسین و علی بن حسین - که در آن روز شیرخواره بود - و هشت نفر از فرزندان او یکی پس از دیگری مشعل دار هدایت هستند و [ صفحه 220] خداوند به وجود آن ها سوگند یاد کرده در آیه کریمه که می فرماید: «قسم به پدر و فرزند» که مراد از پدر، رسول خدا صلی الله علیه و آله و از «ولد» فرزندان او هستند که اوصیای او می باشند. قلت: یا أمیرالمؤمنین! أیجتمع الامامان؟ قال علیه السلام: لا الا و أحدهما صمت لا ینطق حتی یمضی الأول. پرسیدم: آیا دو امام در یک زمان با هم جمع می شوند؟ فرمود: نه، مگر آن که یکی صامت و یکی ناطق باشد تا امام ناطق از دنیا رود و امام صامت مشعلدار امامت گردد. سلیم می گوید: به محمد بن ابی بکر گفتم: علی علیه السلام می گوید: محدث است. گفت: آری، مگر این آیه را نخوانده ای: (و ما ارسلنا من قبلک من رسول و لا نبی) [202] و لا محدث امیرالمؤمنین محدث بود و فاطمه زهرا علیهاالسلام نیز محدثه بود - با آنکه پیامبر هم نبوده اند - [203] . در روایات متواتر معتبر دیگری آمده است که حضرتش فرمود: خداوند ما را وارث کتب آسمانی قرار داده است. و چون از آن