دانستنیهای حضرت امام هادی علیه السلام صفحه 185

مقدمه

زیارت اولیاء الهی در بنیانهای اعتقادی و زیر ساختهای فرهنگی تفکّر و اندیشه شیعی، جایگاهی بس عالی و والا داشته و نیز در تقویت ارکان ایمانی و تحکیم پایه های معرفتی انسان، نقش شایسته و موثّر دارد. زیارت از برترین موهبتهای الهی است که موجب ارتباط و وابستگی وجودی به اهل بیت (علیه السّلام) می شود که خود منشاء خیرات و برکات و نزول فیض و اجر و ثواب است.

یکی از بهترین زیارت ها، که با عبارات بلندش به وجود ائمه اطهار (علیه السّلام) نظر دارد، و زمینه معرفت بیشتر و کامل تر آنان را فراهم می سازد، زیارت جامعه کبیره است. که سراسر، مملوّ از ذکر کمالات و فضائل اهل بیت عصمت و طهارت (علیه السّلام) می باشد. این زیارت منشور بلند امامت و ولایت بوده که از منبع فیض قدسی امام هادی (علیه السّلام) و در قالب عبارات نورانی و زیبا، متجلّی شده است.

زیارت جامعه کبیره از لحاظ بلاغت و فصاحت، کم نظیر و به لحاظ معنا، در اوجی عظیم

قرار دارد؛ که صدور آن از غیر معصوم، نا ممکن و ناشدنی است. و شبهه جعلی بودن آن، بسیار بعید و دور از ذهن است. فلذا از بدو صدورش تا کنون مورد اهتمام ویژه اکابر علمای شیعه، وکانون توجه دوستداران و شیعیان اهلبیت (علیه السلام) قرار گرفته است. این زیارت در جوامع روائی اوّلیّه و اصلی شیعه، ثبت شده و در کتابهای زیارتی و روایتی دیگر، نقل شده است و بر آن شروح استادانه و عالمانه متعدّدی، نوشته شده است.

امام زمان (عج) بر قرائت آن، تاکید فرموده اند. علمای بزرگ و مراجع تقلید، خود بر خواندن آن مراقبت داشته و علاقه مندان به خاندان عصمت و طهارت را به استفاده و قرائت آن سفارش نموده اند. فلذا شیعه، زیارت جامعه کبیره را میزان راستی ودرستی عقاید وباور هایش میداند وبا عرضه اعتقاداتش به این زیارت صحت و سقم آنها را محک میزند ودر یک کلام می توانیم بگوییم این زیارت مرامنامه شیعه دوازده امامی است. با این همه اخیراً آقای عبدالکریم سروش در ضمن مکاتباتش با جناب حجت الاسلام سعید بهمن پور - از اساتید حوزه علمیه قم – زیارت جامعه کبیره را ساختگی و مرامنامه شیعیان غالی دانسته است واز آنجایی که ممکن است این شبهه موجب تشویش اذهان جوانان و دانشجویان عزیز شود ویا ممکن است کسانی را که از مصادر و منابع اصیل و معتبر این زیارت اطلاع چندانی ندارند به شک و تردید بیندازد، لازم آمد که با دلایل و شواهد روشنگر و به شیوه قرآن کریم که فرمود: «ادع الی السبیل ربک بالحکمه والموعظه الحسنه وجادلهم بالتی هی احسن «نمل -125» پاسخ این

شبهه داده شود ومستند بودن این زیارت، مبرهن گردد. مطالب این نوشتار در دو قسمت تقدیم خوانندگان محترم می شود که در پایان، اسناد زیارت جامعه کبیره در منابع معتبر روائی شیعه، ضمیمه میگردد.

1-جعلی دانستن زیارت جامعه کبیره، ادعایی بدون دلیل

کسی که مدعی است زیارت جامعه کبیره، ساختگی است و اساس و پایه ای ندارد باید برای ادعایش دلیل اقامه کند، در غیر این صورت سخنش از درجه اعتبار ساقط شده و ارزش علمی و فنی ندارد. این گونه اشکال کردن را اصطلاحاً، جرح گویند، یعنی زخم زدن و تخریب کردن و هیچ ارتباطی به نقد و ایراد علمی ندارد. اگر قرار باشد در عرصه مناظرات علمی و دینی، به خود اجازه دهیم، بدون دلیل ومنطق هرگونه شبهه و اشکالی را-از باب آزاد اندیشی و با پوشش نقد -مطرح نماییم، نتیجه ای جز هرج و مرج علمی و تشویش اذهان نخواهد داشت و هیچ کمکی به توسعه فرهنگ نقد و نقدپذیری و رشد معرفت دینی نمی کند. افکار جامعه، از نقدی بهره می برد که ناصحانه، منصفانه وعالمانه باشد و با هدف بالا بردن ظرفیتهای فکری و فرهنگی جامعه، وارد شده باشد و تحرک بخش و نشاط بر انگیز باشد. وبه پویایی جامعه بیانجامد بالاخره اشکال و نقدی مفید است که بار منفی و اثر تخریبی نداشته باشد.

2-زیارت جامعه کبیره، در کتب اولیه و اصلی روائی شیعه