- پیشگفتار 1
- 1. شکر نعمت 3
- اشاره 3
- خدا و رسولش هم شاکرند! 3
- قدردانی از والدین 4
- برکات شکر 5
- اقسام شکر 6
- اشاره 7
- 2. دنیا و آخرت 7
- علت انتخاب سخنان امام هادی علیه السلام 7
- نگاه به دنیا 8
- تمدّن غربی سرابی بیش نیست! 10
- 3. آثار حلم و سفاهت 11
- اشاره 11
- معنای «حلم» در این حدیث 11
- عقلانیّت در اسلام و دیگر ادیان و مذاهب 12
- اهمیّت عقل از دیدگاه قرآن و روایات 13
- دو اصل اساسی 15
- اشاره 15
- اشاره 15
- مصادیق محبّت و دلسوز 15
- 4. محبّت و دلسوزی 15
- 3. علاقه و دلسوزی علمای دین 16
- 2. محبّت و دلسوزی پیامبران 16
- 1. دوستی و دلسوزی خداوند 16
- اتّحاد و همبستگی، رمز پیروزی 17
- 4. دوستان انسان 17
- اشاره 19
- نشانه های افراد باشخصیّت 19
- 5. از انسان های بی شخصیّت دوری کن! 19
- نشانه های افراد بی شخصیّت 20
- مصداق های دیگر حدیث 20
- 6. دنیا تجارت خانه است 22
- اشاره 22
- مشابهت های بازار و دنیا 23
- اشاره 27
- غریزه ای به نام حبّ ذات 27
- 7. خودراضی مباش 27
- نه افراط، نه تفریط 28
- پیامدهای ازخودراضی بودن 28
- 8. مقدّرات 30
- آینه تاریخ 30
- 1. مقدّرات قارون 30
- اشاره 30
- 2. مقدّرات قوم سبأ 31
- 3. مقدّرات طاغوت های عصر ما 32
- اشاره 33
- مشکلات مال و ثروت 33
- اشاره 33
- 1. مشکل به دست آوردن 33
- 9. معیار شخصیّت 33
- 4. مشکل ترک اموال 34
- 2. مشکل نگهداری 34
- 3. مشکل هزینه کردن 34
- 5. مشکل حساب وکتاب روز قیامت 35
- اعمال؛ ملاک شخصیّت در جهان آخرت 35
- نظام ارزشی اسلام 36
- مصائب مختلف دنیا 37
- 10. مصیبت صابر و بی صبر! 37
- اشاره 37
- همه مشکل دارند! 38
- چگونگی برخورد با مصیبت ها 38
- جامعه صابر و جامعه کم تحمّل 40
- نتایج دیگر صبر و استقامت 40
- اشاره 42
- 11. آمادگی برای ظهور حضرت مهدی (عج) 42
- فواید انتظار فرج 43
- شیعیان آماده باشند 43
- 12. شوخی آری، هزل نه! 45
- تفاوت هزل و شوخی 45
- معنای «هزل» 45
- اشاره 45
- شوخی مذموم و مزاح ممدوح 46
- 13. دور اندیشی 48
- اشاره 48
- دو نوع زندگی 48
- اشاره 48
- 1. روزمرّگی 49
- 2. آینده نگری 50
- حقیقت خشم و غضب 51
- اشاره 51
- 14. خشم بر زیردستان 51
- پیامدهای خشم و غضب 52
- راه فرار از غضب 52
- حکمت چیست؟ 55
- اشاره 55
- 15. حکمت 55
- فاعلیّت فاعل و قابلیّت قابل 56
- مبارزه با معلول یا علّت! 59
- 16. بهترین ها و بدترین ها 59
- اشاره 59
- بیان دیگری برای روایت 60
- اشاره 62
- 17. حسادت و آثار آن 62
- مفاسد حسادت 62
- ضررهای حسادت 63
- مبارزه با حسادت 64
- نهی از سوء ظن در قرآن و حدیث 65
- اشاره 65
- 18. زمان حسن ظن و هنگام سوء ظن 65
- حکمت تفصیل مورد بحث 66
- اشاره 68
- گفتگوی امام هادی علیه السلام و متوکّل 68
- 19. از دیگران چه انتظاراتی داشته باشیم؟ 68
- نکته ای دقیق درمورد روانشناسی 69
- دو مطلب بسیار مهم 71
- 20. استقبال از نعمت های الهی 71
- اشاره 71
- شکر نعمت نعمتت افزون کند 72
- نعمت نظام اسلامی 73
- خداوند حکیم است 73
- اشاره 74
- 21. لجاجت 74
- ارتباط لجاجت با گناهان دیگر 74
- ثمرات شوم لجاجت 75
- نتیجه ترک لجاجت حضرت آدم علیه السلام 75
- ثمره لجاجت ابلیس 76
- اشاره 77
- معنای «مکر» 77
- 22. مکر الهی 77
- ایمن از مکرالله! 78
- نمونه هایی از مبتلایان به عذاب الهی 79
- 23. اسیران جهالت و نادانی 81
- معنای «اسیر» 81
- اشاره 81
- اسیران هوای نفس 82
- 24. اطاعت خالق یا رضایت مخلوق 84
- اشاره 84
- 1. رضایت مخلوق در عرض رضایت خدا 84
- 2. رضایت خالق و خشم مخلوق 85
- دموکراسی غربی و مردم سالاری اسلامی 85
- تفسیر «مراء» 87
- 25. مراء و جدال 87
- اشاره 87
- جدال ممدوح و مذموم 88
- اشاره 90
- 26. مسیر یکتاپرستی 90
- کدام راه؟ 90
- نگاهی به تاریخ سه پیامبر بزرگ 91
- پیروی از حق در عصر و زمان ما 92
- 27. پنج رذیله اخلاقی 94
- 1. دوره فشرده اخلاق اسلامی 94
- اشاره 94
- 2. تفاوت خودبرتربینی با چند رذیله دیگر 95
- 3. خودبرتربینی، مانع تحصیل علم 95
- 4. نادانی و بخل! 96
- 5. تلاش فراوان برای مبارزه با رذایل اخلاقی 96
- 28. فقر و غنا 97
- تفسیر دیگران از فقر و غنا 97
- اشاره 97
- ساده زیستی بهترین راه مقابله با دشمن 98
- فقر و غنا از دیدگاه اسلام 98
- 29. پیامدهای عاقّ والدین 100
- اشاره 100
- علل تیرگی روابط فرزندان و والدین 100
- اشاره 100
- 1. نگاه حقارت آمیز 100
- 2. سخت گیری ها 101
- وظیفه رسانه ها و دیگران 102
- اشاره 103
- 30. ایّام، گناهی ندارند! 103
- انتساب گناه به روزها 104
- 31. چاپلوسی 107
- اشاره 107
- انگیزه متملّقان 107
- پیامدهای چاپلوسی 108
- اشاره 110
- تفسیر «توبه نصوح» 110
- 32. توبه نصوح 110
- نفاق، مشکل بزرگ انسان ها 111
- 33. عبادت شبانه 113
- اشاره 113
- اهمیّت رازونیاز در سحر 114
- راز اهمیت نماز شب 114
- راه قرب الی الله 115
- اشاره 116
- نکات چهارگانه 116
- 34. مال حرام 116
- ثمرات مال حرام 117
- مصرف وام برخلاف قرارداد 118
- جریمه های دیرکرد 118
- فراوانی مال حرام در عصر و زمان ما 118
- طرق دیگر کسب مال حرام 119
- مال حرام و محرومیّت از عبادت 119
- 35. دعا در اماکن مقدّس 120
- اشاره 120
- راز اهمیّت برخی زمان ها و مکان ها 120
- زمان های نحس 121
- شرافت کربلا 122
- 36. خدا را فقط به خاطر خودش عبادت کن 124
- پدران، مادران و فرزندان 127
- اشاره 127
- 37. نافرمانی فرزندان 127
- والدین در قرآن 128
- سخت گیری والدین 129
- اهمیّت نماز شب 130
- 38. نماز شب 130
- اشاره 130
- آثار نماز شب 131
- مذمّت پرخوری و پرخوابی 131
- برخورد با مرگ 133
- 39. یاد مرگ 133
- اشاره 133
- مرگ خبر نمی کند! 135
- نتایج یاد مرگ 135
- اشاره 137
- تقوا عامل محبوبیّت 137
- 40. تقوا و اطاعت 137
- محبوبیّت، عامل محافظت 138
- اطاعت خالق آری، سخط او هرگز! 138
- فهرست منابع و مآخذ 140
و در تعبیر چهارم، به دانشگاهی تشبیه شده که باید در آن از سرگذشت دیگران پند و اندرز گرفت.
«دارُ مَوْعِظَهٍ لِمَنَ اتَّعَظَ بِها» (1) و بالاخره در حدیث دیگری به
میدان مسابقه ای تشبیه شده که باید برای موفقیّت در آن ابزار ووسایل مسابقه را آماده کرد. حضرت علی علیه السلام در این باره فرمود : «اَلا وَ اِنَّ الْیَوْمَ المِضمارَ وَ غَداً السِّباقَ وَ السَّبْقَهُ الْجَنَّهُ وَ الْغَایَهُ النّار؛ آگاه باشید! امروز روز تمرین و آمادگی، و فردا روز مسابقه است. جایزه برندگان، بهشت وسرانجام عقب ماندگان، آتش خواهد بود». (2)
به هر حال در همه این روایات، هدف این است که انسان بدانددنیا هدف نیست، بلکه ابزار و وسیله ای است برای رسیدن به قرب پروردگار.
مشابهت های بازار و دنیا
بازار ویژگی هایی دارد که دنیا هم دارای همان ویژگی هاست. توجّه بفرمایید :
1. «بازار» از دو کلمه «باز» و «آر» تشکیل شده است. یعنی چیزی را می آورند و در آن می گذارند و درمقابل چیزی را از آن جا
1- نهج البلاغه، حکمت 131، ج 3، ص 272؛ بحارالانوار، ج 73، ص 129، ح 135.
2- نهج البلاغه، خطبه 28، ج 1، ص 120.