سخنان امام هادی علیه السلام صفحه 69

گله مند بوده که چرا به او حسن ظن ندارد؟ ضمناً بعید نیست که این حدیث دنباله حدیث قبل باشد.

نکته ای دقیق درمورد روانشناسی

از این روایت ارزشمند یک درس روانشناسی و اجتماعی استفاده می شود و آن این که اگر بخواهیم دل مردم با ما صاف باشد، لازم است دلمان را با آن ها صاف کنیم. اگر دوست داریم خیرخواه ما باشند، باید ما هم خیرخواه آن ها باشیم. اگر علاقه مندیم به قرارها و عهد و پیمان هایمان احترام بگذارند ما هم باید به عهدمان وفاکنیم.

به تعبیر دیگر، باید اصلاحات را از خودمان شروع کنیم تا بتوانیم دیگران را اصلاح کنیم.

امام هادی علیه السلام به متوکل عباسی می گوید: تو هر کجا و هر مقدار که بتوانی به شیعیان ظلم و ستم می کنی و آن ها را به قتل می رسانی واز آزار و اذیّت آن ها باکی نداری، در عین حال انتظار داری به تو خوش بین باشم!

این روایت، درمورد تعامل و برخورد با دشمنان، درس مهمّی به ما می دهد، می گوید: به دشمنانی که سالیان سال با شما عداوت ودشمنی داشته و در حدّ توان به شما ظلم و ستم کرده اند واکنون هم از کرده خود و سابقه ننگین خویش پشیمان نیستند خوش بین مباشید و درمورد پیشنهاد دوستی و مذاکره آن ها با احتیاط کامل اقدام کنید.