- پیشگفتار 1
- اشاره 3
- خدا و رسولش هم شاکرند! 3
- 1. شکر نعمت 3
- قدردانی از والدین 4
- برکات شکر 5
- اقسام شکر 6
- اشاره 7
- 2. دنیا و آخرت 7
- علت انتخاب سخنان امام هادی علیه السلام 7
- نگاه به دنیا 8
- تمدّن غربی سرابی بیش نیست! 10
- 3. آثار حلم و سفاهت 11
- اشاره 11
- معنای «حلم» در این حدیث 11
- عقلانیّت در اسلام و دیگر ادیان و مذاهب 12
- اهمیّت عقل از دیدگاه قرآن و روایات 13
- اشاره 15
- اشاره 15
- دو اصل اساسی 15
- مصادیق محبّت و دلسوز 15
- 4. محبّت و دلسوزی 15
- 3. علاقه و دلسوزی علمای دین 16
- 2. محبّت و دلسوزی پیامبران 16
- 1. دوستی و دلسوزی خداوند 16
- اتّحاد و همبستگی، رمز پیروزی 17
- 4. دوستان انسان 17
- نشانه های افراد باشخصیّت 19
- اشاره 19
- 5. از انسان های بی شخصیّت دوری کن! 19
- مصداق های دیگر حدیث 20
- نشانه های افراد بی شخصیّت 20
- 6. دنیا تجارت خانه است 22
- اشاره 22
- مشابهت های بازار و دنیا 23
- اشاره 27
- غریزه ای به نام حبّ ذات 27
- 7. خودراضی مباش 27
- نه افراط، نه تفریط 28
- پیامدهای ازخودراضی بودن 28
- اشاره 30
- 1. مقدّرات قارون 30
- آینه تاریخ 30
- 8. مقدّرات 30
- 2. مقدّرات قوم سبأ 31
- 3. مقدّرات طاغوت های عصر ما 32
- اشاره 33
- مشکلات مال و ثروت 33
- اشاره 33
- 1. مشکل به دست آوردن 33
- 9. معیار شخصیّت 33
- 2. مشکل نگهداری 34
- 3. مشکل هزینه کردن 34
- 4. مشکل ترک اموال 34
- اعمال؛ ملاک شخصیّت در جهان آخرت 35
- 5. مشکل حساب وکتاب روز قیامت 35
- نظام ارزشی اسلام 36
- 10. مصیبت صابر و بی صبر! 37
- مصائب مختلف دنیا 37
- اشاره 37
- چگونگی برخورد با مصیبت ها 38
- همه مشکل دارند! 38
- نتایج دیگر صبر و استقامت 40
- جامعه صابر و جامعه کم تحمّل 40
- اشاره 42
- 11. آمادگی برای ظهور حضرت مهدی (عج) 42
- فواید انتظار فرج 43
- شیعیان آماده باشند 43
- تفاوت هزل و شوخی 45
- معنای «هزل» 45
- 12. شوخی آری، هزل نه! 45
- اشاره 45
- شوخی مذموم و مزاح ممدوح 46
- دو نوع زندگی 48
- اشاره 48
- 13. دور اندیشی 48
- اشاره 48
- 1. روزمرّگی 49
- 2. آینده نگری 50
- اشاره 51
- 14. خشم بر زیردستان 51
- حقیقت خشم و غضب 51
- پیامدهای خشم و غضب 52
- راه فرار از غضب 52
- حکمت چیست؟ 55
- 15. حکمت 55
- اشاره 55
- فاعلیّت فاعل و قابلیّت قابل 56
- مبارزه با معلول یا علّت! 59
- 16. بهترین ها و بدترین ها 59
- اشاره 59
- بیان دیگری برای روایت 60
- اشاره 62
- 17. حسادت و آثار آن 62
- مفاسد حسادت 62
- ضررهای حسادت 63
- مبارزه با حسادت 64
- نهی از سوء ظن در قرآن و حدیث 65
- اشاره 65
- 18. زمان حسن ظن و هنگام سوء ظن 65
- حکمت تفصیل مورد بحث 66
- اشاره 68
- گفتگوی امام هادی علیه السلام و متوکّل 68
- 19. از دیگران چه انتظاراتی داشته باشیم؟ 68
- نکته ای دقیق درمورد روانشناسی 69
- اشاره 71
- دو مطلب بسیار مهم 71
- 20. استقبال از نعمت های الهی 71
- شکر نعمت نعمتت افزون کند 72
- نعمت نظام اسلامی 73
- خداوند حکیم است 73
- ارتباط لجاجت با گناهان دیگر 74
- 21. لجاجت 74
- اشاره 74
- ثمرات شوم لجاجت 75
- نتیجه ترک لجاجت حضرت آدم علیه السلام 75
- ثمره لجاجت ابلیس 76
- اشاره 77
- معنای «مکر» 77
- 22. مکر الهی 77
- ایمن از مکرالله! 78
- نمونه هایی از مبتلایان به عذاب الهی 79
- معنای «اسیر» 81
- 23. اسیران جهالت و نادانی 81
- اشاره 81
- اسیران هوای نفس 82
- 24. اطاعت خالق یا رضایت مخلوق 84
- 1. رضایت مخلوق در عرض رضایت خدا 84
- اشاره 84
- دموکراسی غربی و مردم سالاری اسلامی 85
- 2. رضایت خالق و خشم مخلوق 85
- 25. مراء و جدال 87
- اشاره 87
- تفسیر «مراء» 87
- جدال ممدوح و مذموم 88
- اشاره 90
- 26. مسیر یکتاپرستی 90
- کدام راه؟ 90
- نگاهی به تاریخ سه پیامبر بزرگ 91
- پیروی از حق در عصر و زمان ما 92
- 27. پنج رذیله اخلاقی 94
- 1. دوره فشرده اخلاق اسلامی 94
- اشاره 94
- 2. تفاوت خودبرتربینی با چند رذیله دیگر 95
- 3. خودبرتربینی، مانع تحصیل علم 95
- 4. نادانی و بخل! 96
- 5. تلاش فراوان برای مبارزه با رذایل اخلاقی 96
- 28. فقر و غنا 97
- تفسیر دیگران از فقر و غنا 97
- اشاره 97
- ساده زیستی بهترین راه مقابله با دشمن 98
- فقر و غنا از دیدگاه اسلام 98
- اشاره 100
- علل تیرگی روابط فرزندان و والدین 100
- 29. پیامدهای عاقّ والدین 100
- اشاره 100
- 1. نگاه حقارت آمیز 100
- 2. سخت گیری ها 101
- وظیفه رسانه ها و دیگران 102
- اشاره 103
- 30. ایّام، گناهی ندارند! 103
- انتساب گناه به روزها 104
- 31. چاپلوسی 107
- اشاره 107
- انگیزه متملّقان 107
- پیامدهای چاپلوسی 108
- اشاره 110
- تفسیر «توبه نصوح» 110
- 32. توبه نصوح 110
- نفاق، مشکل بزرگ انسان ها 111
- 33. عبادت شبانه 113
- اشاره 113
- اهمیّت رازونیاز در سحر 114
- راز اهمیت نماز شب 114
- راه قرب الی الله 115
- اشاره 116
- نکات چهارگانه 116
- 34. مال حرام 116
- ثمرات مال حرام 117
- جریمه های دیرکرد 118
- مصرف وام برخلاف قرارداد 118
- فراوانی مال حرام در عصر و زمان ما 118
- مال حرام و محرومیّت از عبادت 119
- طرق دیگر کسب مال حرام 119
- راز اهمیّت برخی زمان ها و مکان ها 120
- 35. دعا در اماکن مقدّس 120
- اشاره 120
- زمان های نحس 121
- شرافت کربلا 122
- 36. خدا را فقط به خاطر خودش عبادت کن 124
- اشاره 127
- پدران، مادران و فرزندان 127
- 37. نافرمانی فرزندان 127
- والدین در قرآن 128
- سخت گیری والدین 129
- اهمیّت نماز شب 130
- 38. نماز شب 130
- اشاره 130
- آثار نماز شب 131
- مذمّت پرخوری و پرخوابی 131
- برخورد با مرگ 133
- اشاره 133
- 39. یاد مرگ 133
- نتایج یاد مرگ 135
- مرگ خبر نمی کند! 135
- تقوا عامل محبوبیّت 137
- اشاره 137
- 40. تقوا و اطاعت 137
- محبوبیّت، عامل محافظت 138
- اطاعت خالق آری، سخط او هرگز! 138
- فهرست منابع و مآخذ 140
4. نادانی و بخل!
امام هادی علیه السلام در این روایت ارزشمند، نادانی و بخل را جزء مذموم ترین رذیله های اخلاقی شمرده است؛ چراکه این دو، سرچشمه رذیله های دیگر می شوند، لذا انسان های جاهل وطمّاع مشکلات اخلاقی فراوانی دارند.
5. تلاش فراوان برای مبارزه با رذایل اخلاقی
هرچند برطرف کردن هریک از این رذیله های اخلاقی شش گانه سبب می شود که انسان مدارج زیادی از کمال را طی کند، امّا ریشه کن کردن آن ها کار ساده ای نیست، گاه باید چندین سال زحمت کشید تا به مقصد رسید.
باید از خداوند متعال عاجزانه بخواهیم تا به ما کمک کند که این رذایل را از خود دور کرده، متخلّق به فضایل اخلاقی شویم.
* * *