فرهنگ الفبایی امام هادی علیه السلام صفحه 255

سامرّاء. ن.ک موقعیت جغرافیایی و تاریخی سامرّاء

سایر قبرهای سامرّاء

الف) قبرهای امام زاده ها

1- الف) آستان سیّدمحمّد

ابوجعفر، سیّد محمّد فرزند امام هادی علیه السلام در 50 کیلومتری جنوب سامرّاء در شمال بغداد و نزدیک قریه ای به نام بلد از نواحی دُجَیل، بین راه بغداد و سامرّاء دفن شده است.(1)

او که از بزرگان و مبارزان عصر خود بود، در میان شیعیان و دوست­داران اهل بیت به «سبع الدجیل»، شیر دجیل، معروف بود. سیّد محمّد در 228 ق به دنیا آمد و در 252 ق دو سال قبل از شهادت امام هادی علیه السلام در حالی که از زیارت پدر بازمی گشت در قریه بلد بیمار شد و از دنیا رفت و در همانجا خاک شد.(2) از تاریخ بنای بقعه او اطلاعی در دست نیست و به نظر می رسد در دوران عضدالدوله دیلمی ساخته شده باشد. نخستین کسی که به تعمیر و مرمت بقعه این بزرگوار اقدام کرد شاه اسماعیل صفوی بود. سپس مولی محمّد رفیع بن محمّد شفیع در 1198 ق به نمایندگی از سوی احمد خان دنبلی به ادامه این کار همت گماشت. این بقعه تا زمان یاد شده به دلیل دوری از جاده اصلی سامرّاء چندان مورد اعتنا و توجه نبود و متروک شده بود.(3) با قرار گرفتن این آستان بر سر راه اصلی بغداد-

1- . قائدان، اصغر، عتبات عالیات عراق، ص 217-213.
2- . همان، دایرهًْ المعارف تشیع، 1/98.
3- . همان، صحتی سردرودی، همان 107؛ حسینی الجلالی، همان، 146.