شرح زیارت جامعه کبیره ترجمه شموس الطالعه صفحه 217

1- 512. کافی، 1 / 130، باب فی النوادر.

2- 513. جوامع الجامع مرحوم طبرسی.

3- 514. تفسیر قمی، 1 / 96، سوره آل عمران.

4- 515. تفسیر عیاشی، 1 / 162 ،آیه 3 از آل عمران.

5- 516. کافی، 1 / 414، باب فیه نکت و نُتَف من التنریل.

6- 517. تفسیر عیاشی، 1 / 163، سوره آل عمران.

وجود ندارد، و او هم عرض با چیزی نیست لذا چیزی به نام جهل در آن مرتبه وجود ندارد، و اگر هم عرضی داشت نور آن حضرت «اول ما خلق اللَّه» نبود و مرتبه آن مرتبه قران و کتاب نمی بود، چه این که در کتاب آیات محکمه ام الکتاب و نیز آیات متشابه وجود دارد، آیات محکمه به امیرالمؤمنین و فرزندانش و متشابه به فلان و فلان تفسیر شده است.

اکنون که دانستید که حقیقت عقل مرتبه فرقان است که سّر آل محمدصلی الله علیه وآله می باشد، به لحاظ اعتبارات مختلف در آن این حقیقت نامهای گوناگون می گیرد.

یکی از نامها عقل است، دیگری نهی و سومی حجی و چهارمی حجاب و فرقان و نور واللَّه و حکمت و کلمه تقوی و آیه محکمه و صراط مستقیم و هادی و نباء عظیم و سبیل و اسماء حسنی و دعوت حسنی و عروه وثقی و مثل اعلی و کلمه علیا و باب و شهید و خلیفه و حجت و امام و دیگر اسامی می باشد، چنان که در روایات منصوص است، بخشی از روایات را نقل کردیم و برخی دیگر را بعداً خواهیم آورد.ان شاء اللَّه

پس به اعتبار این که از فحشاء و منکر و بغی نهی می کند به آن «نهیه» و نهی می گویند، «نهیه» بروزن «عمده» از اوزان اسم آلت است یعنی آنچه که افکار به آن منتهی می گردند، پس گویا اشاره دارد به این که همان طور که ائمه دین «اعلام التقی» هستند و تقوی بدون معرفت ایشان در سّر و فرمانبرداری از ایشان در علانیه ممکن نیست، ورع و تحرز از شرک و دوری از فحشاء و منکر و بغی نیز بدون معرفت آنها از سر و اطاعتشان در علانیه ممکن نیست، زیرا مبادی همه «نهی» در نزد ایشان است.

وَ أُولِی الْحِجَی

«حجی» به کسر به معنای عقل است، گویا آن حضرت اراده چیزی کرده که مبدأی همه اعتبارات می باشد و آن چیز از خود آن نور می باشد بدون این که اعتبار وصفی با آن شود، در اینجا حضرت عام را ذکر نموده و اراده خاص کرده است، چه این که «اعلام التقی» به مرتبه ای که در آن تقدیس می شود ناظر است و «ذوی النهی» اشاره به مرتبه ای دارد که در آن تنزیه می شود و مراد از این فقره است که چیزی با آن اعتبار نمی شود، و از همه قیود آزاد است و این مرتبه نسبت به ایشان ذاتی است، و دیگر مراتب از تنزلات این مرتبه اند، زیرا کلمه «اولی» غالبا به مواردی که صفات برای موصوف خود ذاتی و یا مثل ذاتی اند اشاره دارد، مثل اولوالالباب و