روش‌های مدیریت، برنامه‌ریزی وپیام رسانی از دیدگاه قرآن و حدیث صفحه 172

دستوراتي براي اداره رفتارهاي اجتماعي مسلمانان

1 ـ نهي از مسخره كردن و عنوان بد دادن به مسلمانان

«يا اَيُّهَا الَّذينَ امَنوُا لا يَسْخَرْ قَوْمٌ مِنْ قَوْمٍ عَسي اَنْ‌يَكُونُوا خَيْرا مِنْهُمْ وَ لا نِساءٌ مِنْ نِساءٍ عَسي اَنْ يَكُنَّ خَيْرا مِنْهُنَّ وَ لا تَلْمِزُوا اَنْفُسَكُمْ وَ لا تَنابَزُوا بِالاَْلْقابِ بِئْسَ‌الاِْسْمُ‌الْفُسُوقُ بَعْدَالاْيمانِ وَ مَنْ لَمْ يَتُبْ فَاُولئِكَ هُمُ الظّالِمُونَ!»

«اي كساني كه ايمــان آورده‌ايد هيچ قومي حق ندارد قومي ديگر را مسخره كند چه بسا كه آنان از ايشـان بهتر باشند، هيچ يك از زنــان حق ندارند زناني ديگر را مسخره كنند چون ممكن است آنان از ايشـان بهتر باشند. و هرگز عيب‌هاي خود را بــر مــلا مكنيد كه اگر عيب يكــي از خــودتـان را بر ملا كنيـد در واقع عيب خــود را بــر مــلا كــرده‌ايــد و لقب بد بــر يكديگر منهيد كه اين بد رقم يادآوري از يكديگر است كه بعد از ايمان باز هم يكديگــر را به فسوق ياد كنيد و هركس توبه‌نكند همه آنان از ستم‌كارانند!» (11 / حجرات)

(326) روش‌هاي مديريت، برنامه‌ريزي و پيام‌رساني

مــي‌فـــرمــايــد: هيـــچ كســـي را مسخــره نكنيــد، چــون ممكــن اســـت آن‌كـس نـــزد خـــدا از شمـــا بهتر باشد.

«وَ لا تَلْمِـزُوا اَنْفُسَكُــمْ!» كلمـه لمــز به معنـاي ايـن اســت كه شخصــي را به عيبــش آگاه‌سازي و اگر كلمــه مزبور را مقيد به قيد «اَنْفُسَكُــمْ ـ خود را،» نمــوده، براي اشــاره به اين اســت كه مسلمانــان در يك مجتمــع زندگي مي‌كننــد و در حقيقت همه از همند و فاش‌كــردن عيب يك نفر در حقيقـت فـاش كردن عيـب خود است.

«وَ لا تَنابَـزُوا بِالاَْلْقـابِ!» به معنــاي اين است كه مسلمانــان به يكديگــر لقب زشت از قبيــل فـاسـق، سفيـه و امثـال آن ندهند.

2 ـ نهي از سوءظن، تجسس عيوب و غيبت مسلمان

«يا اَيُّهَا الَّذينَ امَنوُا اجْتَنِبُوا كَثيرا مِنَ الظَّنِّ اِنَّ بَعْضَ‌الظَّنِّ اِثْمٌ وَ لا تَجَسَّسُوا وَ لا يَغْتَبْ بَعْضُكُمْ بَعْضااَيُحِبُّ اَحَدُكُمْ اَنْ••• يَأْكُلَ لَحْمَ اَخيهِ مَيْتا فَكَرِهْتُمُوهُ وَ اتَّقُوا اللّهَ اِنَّ اللّهَ تَـوّابٌ رَحيمٌ!»