پایان سلطه کفر، آغاز نفاق از دیدگاه قرآن و حدیث(تفسیر موضوعی المیزان) صفحه 51

مسجد نفـاق، مسجد ضـرار

«وَالَّذيــنَ اتَّخَذوُا مَسْجِــدا ضِـرارا وَ كُفْــرا وَ تَفْريقــا بَيْنَ الْمُؤْمِنينَ وَ... .»

(107 / توبه)

1- الميزان ج 18، ص 198.

(110) پايان سلطه كفر، آغاز نفاق

اين آيات، اعمال عده ديگري از منافقين را يادآور مي‌شود كه مسجد ضرار را ساخته بودند، و وضع آن‌ها را با وضع مؤمنين، كه مسجد قبا را ساخته بـودنـد، مـقـايـسـه مـي‌كـند.

خداوند متعال در اين آيه، غرضي را كه اين طائفه از منافقين از ساختن مسجد داشتند، بيان داشته، و فرموده است كه مقصودشان از اين عمل اين بوده كه به ديگران ضرر بزنند، و كفر را ترويج دهند، و ميان مؤمنين تفرقه افكنند، و پايگاهي داشته باشند تا در آن‌جا عليه خدا و رسولش كمين گرفته و از هر راه كه ممكن شود دشمني كنند. به طور مسلم، اغراض نامبرده مربوط به يك اشخاص معين بوده، و اين آيه راجع به يك جريان تاريخي و واقعه خارجي نازل شده، و آن داستان به طوري كه از روايات مورد اتفاق بر مي‌آيد، چنين بوده است:

مسجد نفاق، مسجد ضرار (111)

جماعتي از بين عمروبن عوف مسجد قبا را ساختند و از رسول اللّه صلي‌الله‌عليه‌و‌آله درخواست كردند تا در آن‌جا نماز بخواند، و به اصطلاح آن جا را افتتاح نمايد. رسول خدا صلي‌الله‌عليه‌و‌آله هم مسجـد را افتتاح‌كرد و در آن‌جا به نماز ايستاد.

بعد از اين جريان، عده‌اي از منافقين بني غنم به ابن عوف حسد برده و در كنار مسجد قبا مسجد ديگري ساختند تا براي نقشه‌چيني عليه مسلمين پايگاهي داشته باشند، و مؤمنين را از مسجد قبا متفرق سازند، و نيز در آن‌جا متشكل شده، و در انتظار لشكر روم كه ابي عامر راهب قول داده بود به راه بيندازد، بنشينند، و رسول اللّه صلي‌الله‌عليه‌و‌آله را از مدينه بيرون كنند.