مشخصات قرآن و تاریخ وحی و تنظیم و تفسیراز دیدگاه قرآن و حدیث صفحه 106

كرده كه همگي از ابن عباس روايت كرده‌اند كه گفت:

«من به عثمان گفتم: چه چيز وادارتان كرد تا سوره انفال و سوره برائت را پهلوي هم بنويسيد؟ با اين‌كه يكي از سوره‌هاي طولاني است، و آن ديگري از سوره‌هاي صد آيه‌اي است، و ميـان آن دو بسم اللّه الـرحمن الرحيم نگـذاشتيد، ولـي ميـان هفت سوره طولاني گذاشتيد؟

عثمان گفت: سوره‌اي داراي آيات بر رسول خدا صلي‌الله‌عليه‌و‌آله نازل مي‌شد، و وقتي چيزي نازل مي‌شد به بعضي از نويسندگان وحي مي‌فرمود: اين آيات را بگذاريد در آن سوره‌اي كه در آن چنين و چنان آمده است. و سوره انفال از سوره‌هائي است كه در اوايل هجرت در مدينه نازل شد ولي سوره برائت از سوره‌هائي است كه در اواخر نازل شد، چون مطالب آن شبيه به مطالب سوره انفال بود، من شخصا خيال كردم كه اين سوره جزو آن سوره است! چون رسول اللّه صلي‌الله‌عليه‌و‌آله از دنيا رفت و تكليف ما را درباره اين مطلب معين نفرمود، به همين جهت من از يك سو اين

مستندات مربوط به جمع آوري قرآن در زمان... (207)

دو سوره را پهلوي هم قرار دادم و ميان آن دو بسم اللّه الرحمن الرحيم قرار ندادم، و از سوي ديگر آن را پهلوي هفت سوره طولاني گذاردم. (مقصود از هفت سوره طولاني به طوري كه از اين روايت و از روايت ابن جبير بر مي‌آيد، عبارتند از: سوره بقره، سوره آل عمران، سوره نساء سوره مائده، سوره انعام، سوره اعراف، و سوره يونس، كه در جمع آوري دوره ابوبكر ترتيب آن‌ها بدين قرار بوده و سپس عثمان آن را تغيير داده و سوره انفال را كه از سوره‌هاي مثاني است، و برائت را كه از صد آيه‌هاست و بايد قبلاً از مثاني باشد، ميان اعراف و يونس قرار داد و انفال را جلوتر از برائت جاي داد.)»

دفاع تاريخي اباذر از آيات وحي

(208) مشخصات قرآن

در درمنثــور اســت كـه ابــن القـديـــس از علبــاء بن احمــر روايــت كــرده كــه:

«عثمان‌بن عفان وقتي خواست مصاحف را به صورت يك كتاب در آورد، بعضي خواستند حرف (وَ) را كه در اول جمله «وَالَّذينَ يَكْنِزُونَ الذَّهَبِ وَ الْفِضَّةِ...،» در آيه 34 سوره برائت است بيندازند، ابي (ابي ذر) گفت يا (واو) را بنويسند يا شمشير خود را به دوش مي‌گيرم!» (1)

ترتيب سوره‌هاي قرآن