مشخصات قرآن و تاریخ وحی و تنظیم و تفسیراز دیدگاه قرآن و حدیث صفحه 231

ماهيت آيات محكم و متشابه

آيات قرآني به دو بخش «محكم» و «متشابه» تقسيم مي‌شوند. اين تقسيم به لحاظ مدلولي است كه هر يك از آيات، خود جداگانه دارند. يعني اگر به لحاظ مدلول شخصي تشابهي داشت «متشابه»، و اگر نداشت «محكم» هستند.

متشــابهــات بــا رجــوع بــه محكمــات تشــابــه‌شــان رفــع شـــده و مـــراد از آن‌هــا معلــوم مي‌گـردد.

1 - محكم :

- مقصود از «محكم» همان اتقان و ثبات مخصوصي است كه در اين قبيل از آيات وجود

ماهيت آيات محكم و متشابه (449)

دارد، كه به‌واسطه آن در دلالت كردن به مدلول خود تشابهي ندارند.

البته اين نحو از اتقان، مخصوص به يك دسته از آيات قرآني است، و تمامي آيات آن چنيـن احكـامـي را دارا نيستند.

در آيه شريفه، محكمات را به «اُمُّ الْكِتاب» توصيف كرده است، پس اين دسته از آيـات نسبت بـه آيات ديگر سمت «مادر» و مرجعيت را دارند.

تمامي آيات محكم در ميان خود اختلافي ندارند، يعني با هم در افاده معاني متفق مي‌باشند. نمونه يك آيه محكم: