مشخصات قرآن و تاریخ وحی و تنظیم و تفسیراز دیدگاه قرآن و حدیث صفحه 258

-502

اين دو آيه مربوط به مسئله «نسخ» است. معلوم است كه «نسخ» به آن معنائي كه در اصطلاح فقها معروف است، از اين آيه گرفته شده است، يعني «كشف از تمام شدن عمـر حكمي از احكام».

از نظــر آيه نامبرده، نسخ باعث نمي‌شود كه خود «آيت» نسخ شده و به كلي از عالم هستي نابود گردد، بلكه «حكم» در آن عمرش كوتاه است، چون به وضعي وابسته است كه با نسخ، آن صفت از بين مـي‌رود.

و آن صفت، «صفت آيت» و «علامت بودن» است. پس خود اين صفت به همراه مطلب آخر آيه به ما مي‌فهماند كه مراد به «نسخ» از بين بردن اثر آيت، از جهت آيت

نسخ يا تمام شدن عمر حكمي از احكام (503)

بودنش است، يعني از بين بردن علامت بودنش، با حفظ اصلش. پس با نسخ «اثر آن آيت» از بين مي‌رود، و اما «خود آن آيت» باقي است، حال اثر آن يا تكليف شرعي است، و يا هر چيز ديگر!

آيه فوق كلمه «نسخ» و «نسيان» را كنار هم قرار داده است، و چنين معني مي‌دهد كه ما عين يك آيــت را به كلي از بين نمي‌بريــم، و يا آن‌كه يـادش را از دل‌هاي شما نمي‌بريــم مگر اين‌كه آيتــي بهتر از آن يا مثــل آن را مي‌آوريم!

آيت چيست؟

و امـا اين كه آيت بـودن يك آيت بـه چيست؟ بايد گفته شود:

(504) مشخصات قرآن