مشخصات قرآن و تاریخ وحی و تنظیم و تفسیراز دیدگاه قرآن و حدیث صفحه 59

نازل شده است، و معلوم است كه چنين آيات صادق و درست در نمي‌آيد، مگر آن‌كه زمان و مكانش برسد، و واقعه‌اي كه درباره‌اش نازل شده، رخ بدهد به طوري كه اگر از آن زمان‌ها و مكان‌ها و وقايع‌خاص صرف‌نظر شود، و فرض شود كه قرآن يكباره نازل شده است، آن وقت قهرا موارد آن آيات حذف مي‌شود، و ديگر بر آن‌ها تطبيق نمي‌كند، پس ممكن نيست احتمال بدهيم كه قرآن كريم به همين هيئت كه هست دو بار نازل شده است، يك بار دفعتا و يكجا، و بار ديگر به تدريج!

پس اگر بخواهيــم بگوييم دو بار نازل شــده، لازم مي‌شود اين‌كه قائل شويم به فرق بين اين دو دفعه به «اجمال» و «تفصيل»، همان اجمال و تفصيلي كه آيه شريفه ســوره هــود بـدان اشــاره دارد و مي‌فرمايــد:

- «كتابي‌كه آياتش نخست درهم و فشرده‌بود و سپس‌از ناحيه خداي حكيم و خبير

نزولي آني و تدريجي قرآن (115)

قسمت قسمت شده است!» (1 / هود)

هم‌چنيــن در ســوره زخــرف مي‌فرمايــد:

- «ما آن را قرآنــي عربي كرديــم، باشــد كه شما در آن تعقل كنيــد! و اين قبلاً در ام‌الكتــاب نـزد ما بـود، و مقـامـي علـي و حكيـم داشــت!» (3 و 4 / زخرف)

خداي سبحان در آخر آيه مورد بحث ما يعني آيه 3 سوره دخان مي‌فرمايد: «اِنّا كُنّا مُنْذِرينَ،» و با اين عبارت مي‌فهماند كه خداي‌تعالي قبل از اين انذار هم به طور مستمر انذار مي‌كرده است، و اين خود دلالت دارد بر اين كه نزول قرآن از ناحيه خداي‌تعالي چيز نوظهوري نيست، چون قرآن يك انذار است، و انذار سنت هميشگي خداي‌تعالي است، كه لايزال و همــواره در امت‌هــاي گذشته از طريق وحي به انبياء و رسولان جريــان داشته اســت، و دائمــا انبيايي را مبعــوث مي‌كــرده تا بشـر را انذار كنند! (1)

(116) مشخصات قرآن

چرا قرآن يكجا نازل نشد؟