رستاخیز از دیدگاه قرآن و حدیث صفحه 96

«رِزْقا لِلْعِبادِ وَ اَحْيَيْنا بِهِ بَلْدَةً مَيْتا كَذلِكَ الْخُرُوجُ،»

«تا رزق بندگان باشد، همچنان كه با آن آب پر بركت شهري مرده را زنده كرديم، زنده كردن انسان‌ها نيز اين طور است!» (9 تا 11 / ق)

جمله «وَ اَحْيَيْنا بِهِ بَلْدَةً مَيْتا كَذلِكَ الْخُرُوجُ،» برهاني ديگر براي مسأله بعث و معاد است. در اين جمله با اثبات امكان آن از راه نشان دادن نمونه‌اي كه همان زنده كردن گياهان بعد از مردن آنها است اثبات مي‌كند كه پس چنين چيزي ممكن است، زيرا زنده كردن مردگان عينا مثل زنده كردن گياهان در زمين است، بعد از آنكه مـرده و از رشـد افتاده‌اند.(1)

1- الـميــــزان ج: 18، ص: 510.

و چنين مردگان از خاك برخيزند - كَذلِكَ الْخُروُجُ (203)

چگونه مردگان را زنده مي‌كنيم!

«فَانْظُرْ اِلي اثارِ رَحْمَتِ اللّهِ كَيْفَ يُحْيِي الاَْرْضَ بَعْدَ مَوْتِها اِنَّ ذلِكَ لَمُحْيِ الْمَوْتي وَ هُوَ عَلي كُلِّ شَيْ‌ءٍ قَديرٌ،» «پس آثار رحمت خدا را ببين، كه چگونه زمين را از پس موات شدنش زنده مي‌كند، اين همان خدا است كه زنده كننده مردگان است، و همو به همه چيز توانا اسـت.» (50 / روم)

(204) رستاخيز از ديدگاه قرآن و حديث

«اِنَّ ذلِكَ لَمُحْيِ الْمَوْتي،» مراد از جمله مذكور فهماندن اين معنا است كه زنده كردن مردگان مثل زنده كردن زمين موات است، چون در هر دو مرگ هست، كه عبارت از اين است كه آثار حيات از چيزي سلب شود، و نيز حيات عبارت از اين است كه چيزي بعد از ساقط شدن آثار حيات از او دوباره اثر حيات به خود بگيرد، و زمين در فصل بهار داراي اثر حيات مي‌شود، پس در فصل بهار خداوند زمين مرده را زنده كرده، و حيات انسان و حيوان نيز مثل حيات زمين است، و چيزي غير از آن نيست.

«وَ هُوَ عَلي كُلِّ شَيْ‌ءٍ قَديرٌ،» چرا خدا نتواند مردگان را زنده كند؟ با اينكه قدرت او عمومي، و غير محدود، و غير متناهي است، و وقتي قدرت غير متناهي شد شامل احياي بعد از موت نيز مي‌شود.(1)