راز بندگی از دیدگاه قرآن و حدیث صفحه 98

«...وَ رِضْوانٌ مِنَ اللّهِ اَكْبَرُ...!» (72 / توبه)

معنــاي جملــه ايــن اســت كــه خــوشنــودي خــدا از ايشان از همه بهشت‌هاي مــانـدني بــزرگ‌تــر و ارزنـــده‌تــر اســت!

اگر «رِضْوان» را نكره آورد براي‌اشاره به‌اين‌معنابودكه معرفت انسان‌نمي‌تواند آن را و حدود آن را درك كند. چون رضوان خدا محدود و مقدور نيست تا وهم بشر بدان

-203

راه يابد. و شايد براي فهماندن اين نكته بوده كه كمترين رضوان خدا هر چه هم كم باشد از اين بهشت‌ها بزرگ‌تر است، البته نه از اين جهت كه اين بهشت‌ها نتيجه رضوان او و ترشحي از رضاي اوست ـ هر چند اين ترشح در واقع صحيح است ـ بلكه از اين جهت كه حقيقت عبوديت كه در قرآن كريم بشر را بدان دعوت مي‌كند عبوديتي است كه به خاطر محبّت به خدا انجام شود، نه به خاطر طمعي كه به بهشتش و يا ترسي كه از آتشش داريم. و بزرگ‌ترين سعادت و رستگاري براي يك نفر عاشق و دوستدار اين است كه رضايت معشوق خود را جلب كند، بدون اين كه درصدد ارضاء نفس خويش بوده باشد.

شايد به منظور اشاره به اين نكته بود كه آيه را به جمله «... ذلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظيمُ،» (72 / توبه) ختم نمود، و اين جمله دلالت بر معناي حصر دارد و چنين افــاده مي‌كند كه اين رضوان حقيقت هر فوز و رستگاري بزرگي است، حتي رستگــاري بــزرگــي هم

(204) راز بنـدگي

كه با جنّت خلد دست مي‌دهد حقيقتش همان رضوان است، چــه اگر در بهشت حقيقت رضــاي خــدا نبــاشــد همان بهشـــت هــم عــذاب خــواهــد بــود، نــه نعمــت .(1)

مشمولين رضايت خدا

«...رَضِيَ اللّهُ عَنْهُمْ وَ رَضُوا عَنْهُ...،»