- پیشگفتار 1
- الف) واژه «امام» 3
- فصل یکم: مفاهیم 3
- مفهوم «امام حیّ غائب» 3
- اشاره 3
- ب) واژه «حیّ» 11
- مقصود از «امام حیّ غائب» 12
- اشاره 16
- ضرورت جود امام حیّ 16
- فصل دوم: وجود امام حیّ 16
- دلائل اثبات وجود امام حیّ 21
- اشاره 21
- الف) براهین عقلی ضرورت وجود امام حیّ 21
- اشاره 21
- 1. قاعده لطف و ضرورت وجود امام حیّ 22
- اشاره 22
- تعریف لطف 23
- ضرورت لطف 24
- دلالت قاعده لطف بر وجوب امامت 27
- دلالت قاعده لطف بر وجود بالفعل امام مهدی؟عج؟ 31
- اشاره 32
- مفهوم و اقسام فیض 32
- 2. برهان واسطه فیض و ضرورت وجود امام حیّ 32
- ضرورت وساطت در فیض 34
- امام واسطه فیض الاهی 36
- 3. برهان فطرت و ضرورت وجود امام حیّ 40
- 4. هدف مندی نظام خلقت و ضرورت وجود امام حیّ 43
- اشاره 43
- عبودیت و هدف خلقت 44
- خلافت و هدف خلقت 48
- ابتلا و هدف خلقت 50
- اشاره 56
- 5. کمال و جاودانگی دین و ضرورت وجود امام حیّ 56
- کمال دین 57
- جهانی بودن دین 58
- جاودانگی دین 58
- امام، ضامن کمال و ماندگاری دین 59
- اشاره 63
- 1. آیات 63
- ب) دلائل نقلی لزوم وجود امام حیّ 63
- 2. روایات 75
- اشاره 78
- فصل سوم: معرفت امام حیّ 78
- ضرورت معرفت امام حیّ 79
- اشاره 83
- جایگاه معرفتی امام حیّ 83
- 1. امام سبب بقای نظام هستی 84
- 2. امام مظهر اسماء الله 85
- 3. امام جلوه وَجه الله 87
- 4. امام مظهر تام ولایت 90
- 5. امام اسوه کامل هدایت 102
- 6. امام معیار معرفت و اطاعت 107
- 7. امام مفسر و سخنگوی قرآن 116
- اشاره 119
- 1. مفهوم و مصادیق غیبت 119
- چیستی و چگونگی غیبت امام حیّ 119
- فصل چهارم: غیبت امام حیّ 119
- 2. حضور دو گانه امام (آشنا- ناشناس) 120
- 3. بررسی دو فرضیه درباره چگونگی غیبت امام دوازدهم؟عج؟ 121
- اشاره 130
- چرایی غیبت امام حیّ 130
- 1. حکمت های غیبت امام حیّ در روایات 131
- 2. چرایی تداوم غیبت امام حیّ 141
- ارتباط با امام حیّ غائب؟ع؟ 149
- آثار و فوائد امام حیّ غائب؟ع؟ 154
- فصل پنجم: مدیریت غائبانه امام حیّ 161
- اشاره 161
- مدیریت امام غائب؟ع؟ در عصر غیبت صغری 162
- اشاره 162
- 1. نیابت خاصّه (نوّاب اربعه) 164
- 2. نیابت عامّه (نهاد مرجعیت و ولایت فقیه) 170
- 3. وجوب رجوع به نوّاب عام در عصر غیبت 171
- اشاره 174
- مدیریت امام غائب؟ع؟ در عصر غیبت کبری 174
- 1. ولایت فقیه، تبلور حاکمیت نیابتی امام حیّ غائب؟ع؟ 174
- 2. شرایط و ویژگی های ولی فقیه 176
- 3. وظایف و اختیارات ولی فقیه 179
- 4. دیدگاه فقهای شیعه درباره حیطه اختیارات ولی فقیه 181
- 5. گستره اختیارات ولی فقیه ازدیدگاه امام خمینی؟ره؟ 185
- کتابنامه 191
بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
پیشگفتار
یکی از بنیادی ترین اصول اعتقادی شیعه، باور به وجود امام معصوم پس از پیامبراکرم؟ص؟ و استمرار خط امامت و وصایت در طول زمان است؛ به گونه ای که تا قیامت هیچ دوره و زمانی خالی از ولی معصوم نیست، بلکه همواره امام و حجّت الاهی یا به صورت آشکار یا به صورت پنهان و غائبانه (1) در جامعه حضور دارد.
در میان امامان اهل بیت؟عهم؟ مصداق روشن «امام غائب»، دوازدهمین امام شیعیان حضرت مهدی؟عج؟ است و در لسان روایات نیز، مفهوم «غیبت» و «امام غائب» ناظر به وجود مقدس آن حضرت است، چرا که این وضعیت مختص دوران امامت آخرین امام حضرت مهدی؟عج؟ است، زیرا شرایط سیاسی حاکم بر جامعه اسلامی پس از رحلت رسول اکرم؟ص؟ به گونه ای رقم خورده است که امامان شیعه (جز در اندک زمانی) نه تنها مبسوط الید نبودند، بلکه غالبا از سوی حکام جور با محدودیت های شدیدی مواجه گردیدند. این سخت گیری ها برای برخی از ائمه؟عهم؟ مانند امام کاظم؟ع؟ و امام عسکری؟ع؟ به قدری شدید بوده است که دسترسی و ارتباط علنی شیعیان را با امامشان بسیار دشوار کرده است، اما هرگز این ارتباط به طور کامل قطع نگردیده است. لکن پس از شهادت امام عسکری؟ع؟ این وضعیت به گونه ای بوده است که سبب غیبت و پنهان زیستی امام دوازدهم؟عج؟ گردیده است.
گسست ارتباط رسمی میان امام و شیعیان پس از شهادت امام عسکری؟ع؟ و غیبت فرزندش امام دوازدهم حضرت مهدی؟عج؟، این پرسش و شبهه را برای مخالفان شیعه پدید آورده است که امام غائب و دور از دسترس، وجود و عدمش یکسان بوده و هیچ تأثیری در عرصه تعاملات اجتماعی و زندگی مردم نخواهد داشت!
غرض از القای این گونه شبهات، خرافی پنداشتن موضوع مهدویت و اعتقاد به غیبت حضرت مهدی؟عج؟ در این عصر و زمان است؛ چرا که در نظام اعتقادی شیعه، مهدویت
1- شیخ طوسی، الأمالی، ص21.