روح و زندگی از دیدگاه قرآن و حدیث صفحه 135

«وَ نَفْــسٍ وَ مـا سَــوّيهـــا فَــاَلْهَمَهـــا فُجُــورَهـــا وَ تَقْــويهـــا» (7 و 8 / شمس)

پس هر وقت بدان‌چه دانسته ايمان آورد و ملازم اعمال صالح گردد، خداي تعالي او را به سوي خود عروج مي‌دهد و بالا مي‌برد، هم‌چنان‌كه فرمود: «...اعتقاد پاك و صحيح به‌سوي او بالا مي‌رود و عمل صالح در بالا رفتن آن كمكش مي‌كند... .» (10 / فاطر) و نيز فرموده: «گوشت قرباني عايد خدا نمي‌شود، تقواي شماست كه به‌سوي او عروج نموده و به او مي‌رسد... .» (37 / حج) و نيز فرموده: «...خداي تعالي از ميان شما كساني را بالا مي‌برد كه

(290) روح و زندگي از ديدگاه قرآن و حديث

ايمان آورده باشند و در ميــان آنــان كسانـي كــه توفيــق عملشــان داده شــده به درجاتي بالاترند... .» (11 / مجادله) و نيز فرموده: «...ايشان درجاتي بس بلند دارند،» (75 / طه) و آياتي ديگر از اين قبيل كه دلالت مي‌كند بر اين‌كه مقام انسان مقام بلندي است و لايزال مي‌توانــد به‌وسيله ايمان و عمــل صالح بالا رود، و ايــن از ناحيه خــدا عطائي است قطع ناشدني، و خدا آن‌را پــاداش خوانده، و فرموده: «فَلَهُمْ اَجْرٌ غَيْرُ مَمْنُونٍ (6 / تين)

ثُمَّ رَدَدْناهُ اَسْفَلَ سافِلينَ.» (5 / تين)

مراد به «اَسْفَلَ سافِلينَ» مقام منحطي است كه از هر پستي پست‌تر و از مقام هر شقي و زيانكاري پائين‌تر است و معناي آيه اين است كه - سپس ما انسان را كه در بهترين‌تقويم‌آفريديم، به‌مقام پستي برگردانديم، كه از مقام تمام اهل‌عذاب پست‌تر است.

- مگر كسـانـي كـه ايمـان آورده و اعمـال صـالـح كـردنـد، كـه اجـري غيـر ممنون

مفهوم‌خلقت‌انسان‌در احسن‌تقويم و ترقي و تنزل‌او (291)

يعني غير مقطوع دارنـد.(1)

طبيعت انساني و طغيانگري او