روح و زندگی از دیدگاه قرآن و حدیث صفحه 166

آن است (چـون هم نعمتش آميخته با نـاگواري‌هـاست و هـم عــذابش آميختـه با لـذّت اســت.) چيـزي كــه هست در اوّل لذت بيشتر از الم، و در دوم الم بيشتر از لذت است. (1)

مفهوم رويش انسان از زمين و بازگشت و خروج از آن

«وَ اللّــهُ اَنْبَتَكُـمْ مِـنَ الاَْرْضِ نَباتا ثُمَّ يُعيدُكُـمْ فيهـا وَ يُخْرِجُكُمْ اِخْــراجـا،»

«و خدا شما را چون گياه از زمين به نحوي ناگفتني رويانيد و سپس هم او است كه شمـا را در زمين بـرگردانيـده و بـاز به نحوي نـاگفتني از زمين خارج مـي‌كنـد»

1- الميزان ، ج 36 ، ص 231.

مفهوم‌رويش انسان‌از زمين، بازگشت و خروج‌از آن (359)

(17 و 18 / نوح )

يعني خدا شما را از زمين رويانيد، رويانيدن نبات. چون خلقت انسان بالاخره منتهي مي‌شود به عناصر زميني و خلاصه همين عناصر زمين است، كه به‌طور خاصي تركيب مي‌شود و به صورت مواد غذائي درمي‌آيد و پدران و مادران آن‌را مي‌خورند و در مزاجشان نطفه مي‌شود و پس از نقل از پشت پدران به رحم مادران و رشد در رحم كه آن‌هم به‌وسيله همين مواد غذايي است، به صورت يك انسان در مي‌آيد و متولد مي‌شود، حقيقت نبات همين است. پس آيه فوق در مقام بيان يك حقيقت است، نه اين‌كه بخواهد تشبيه و استعاره‌اي را به‌كار برد.

منظـور از برگردانـدن به زميــن اين اسـت كه شمـا را مي‌ميـراند و در قبـر مـي‌كند.

(360) روح و زندگي از ديدگاه قرآن و حديث