روح و زندگی از دیدگاه قرآن و حدیث صفحه 40

«...وَ بَـدَاَ خَلْقَ‌الاِْنْســانِ مِنْ طيــنٍ ثُمَّ جَعَـلَ نَسْلَـهُ مِنْ سُلالَةٍ مِنْ ماءٍ مَهينٍ،»

«... و خلقت‌انسان‌را از گل آغاز كرد و سپس نسل‌او را از چكيده‌اي‌ازآبي بي‌مقدار قـــرار داد.» (7 و 8 / سجده)

سپس فرموده: «وَ لَقَدْ خَلَقْنَاالاِْنْسانَ مِنْ سُلالَةٍ مِنْ طينٍ‌ثُمَّ جَعَلْناهُ نُطْفَةً في قَرارٍ مَكينٍ ثُمَّ خَلَقْنَا النُّطْفَةَ عَلَقَةً فَخَلَقْنَا الْعَلَقَةَ مُضْغَةً فَخَلَقْنَاالمُضْغَةَ عِظاما فَكَسَوْنَا الْعِظامَ لَحْما ثُمَّ اَنْشَأْناهُ‌خَلْقا اخَرَ فَتَبارَكَ اللّهُ اَحْسَنُ الْخالِقينَ: و ما از پيش انسان را از چكيده‌اي از گل آفريديم و سپس او را نطفه‌اي در قرارگاهي محفوظ كرديم و سپس نطفه را علقه، و علقه

(78) روح و زندگي از ديدگاه قرآن و حديث

را مضغه، و مضغه را استخوان كرديم، پس آن استخوان را با گوشت پوشانديم و در آخر او را خلقتــي ديگر كرديم، پس آفرين به خــدا كه بهترين خالقــان اســت.» (12 تا 14 / مؤمنون)

و بيان كرد كه انسان در آغاز به جز يك جسم طبيعي نبود و از بدو پيدايش آن صورت‌هائي گوناگون به‌خود گرفت، تا در آخر خداي تعالي همين موجودجسماني و جامد و خمود را، خلقتي ديگر كرده، كه در آن خلقت انسان داراي شعور و اراده گشت، كارهائي مي‌كند كه كار جسم و ماده نيست، چون شعور و اراده و فكر و تصرف و تسخير موجــودات و تدبيــر در امور عالــم، نقل دادن و دگرگــون كردن و امثــال آن از كارهائي است كه از اجســام سر نمي‌زنــد، پس معلوم شد كه روح جسماني نيسـت، بــه خاطــر اين‌كه مـوضـــوع و مصـــدر افعـــال اسـت كــه فعـل جســم نيســت. (1)

1- الميزان ، ج 2 ، ص 258.

در چه مرحله روح با بدن مرتبط مي‌شود؟ (79)

كيفيت ايجـاد و نفخ روح و تقديـر نسل انسان در رحم

(در كيفيت خلق و مراحل تكون جسماني نسل انسان در رحم مادر و چگونگي دميدن روح در آن و تقدير سرنوشت هر فرد، روايتي در «كافي» از حضرت امام محمد باقر عليه‌السلام نقل گرديده كه علامه بزرگوار در الميزان به تحليل مواردي از آن پرداخته كه ذيلاً قسمت‌هائي ازآن به‌صورت خلاصه نقل مي‌شود:)