روح و زندگی از دیدگاه قرآن و حدیث صفحه 73

به‌خاطر همان خصيصه است كه از ديگر مـوجـودات جهـان امتيـاز يـافتـه و آن عقلــي است كه به‌وسيله آن حق را از بـاطـل و خيـر را از شـر و نـافع را از مضّر تميـز مي‌دهـد.

مفهوم شاكله انساني

« قُلْ كُلٌّ يَعْمَلُ عَلي شاكِلَتِه...،»

«بگـــو هـركس بر حسب ذات و طبيعت خـود عملي انجـــام خــواهـد داد ... .» (84/اسراء)

آيه كريمه عمل انسان را مترتب بر «شاكِلَه» او دانسته است. بدين معنا كه عمل هر

مفهوم شاكله انساني (151)

چه باشد مناسب با اخلاق آدمي است. شاكله نسبت به عمل نظير روح جاري در بدن است كه بدن با اعضاء و اعمال خود آن را مجسم نموده و معنويــات او را نشان مي‌دهد.

اين معنا هم با تجربه و هم از راه بحث‌هاي علمي به ثبوت رسيده كه ميان ملكات نفساني و احوال روح و ميان اعمال بدني رابطه خاصي است. كارهاي يك مرد شجاع و پـردل بـا كـارهـائـي كـه يـك مــرد تــرسـو از خـود نشــان مـي‌دهــد يكسان نيسـت.

ثابت شده كه ميان صفات دروني و نوع تركيب بنيه بدني انسان يك نحوه ارتباط خاصي است. مثلاً پاره‌اي از مزاج‌هـا خيلي زود عصباني مي‌شوند و به‌خشم در مي‌آيند.

البته دعوت و خواهش و تقاضاي هيچ يك از اين مزاج‌ها كه باعث ملكات يا اعمالي مناسب خويش است از حد اقتضا تجاوز نمي‌كند. بدين معني كه خلق و خوي هر كسي نيست كـه تـرك آن كـارهـا را محـال سـازد و در نتيجـه عمـل از اختيـاري بـودن