روح و زندگی از دیدگاه قرآن و حدیث صفحه 89

فصل سوّم :عالم ذر، عالم شهادت جمعي انسان

اخذ ميثاق الهي قبل از تولد نسل بشر

«وَ اِذْ أَخَذَ رَبُّكَ مِنْ بَنيآ ادَمَ مِنْ ظُهُورِهِمْ ذُرِّيَّتَهُمْ وَ اَشْهَدَهُمْ عَليآ اَنْفُسِهِمْ اَلَسْتُ بِرَبِّكُمْ قالُوا بَلي شَهِدْنا اَنْ تَقُولُوا يَوْمَ الْقِيمَةِ اِنّا كُنّا عَنْ هذا غفِلينَ. اَوْ تَقُولُوآا اِنَّمآ اَشْرَكَ ابآؤُنا مِنْ قَبْلُ وَ كُنّا ذُرِّيَّةً مِنْ بَعْدِهِمْ اَفَتُهْلِكُنا بِما فَعَلَ الْمُبْطِلُونَ. وَ كَـذلِكَ نُفَصِّـلُ الاْيـتِ وَ لَعَلَّهُـمْ يَـرْجِعُـونَ !»

-187

«و چون پروردگار تو از پسران آدم از پشت‌هايشان نژادشان را بياورد و آن‌ها را بر خودشان گواه گرفت، كه مگر من پروردگار شما نيستم؟ گفتند: بلي و گواهي مي‌دهيــم، تا روز رستاخيز نگوئيــد كه از اين نكته غافل بوده‌ايم يا نگوئيد كه فقــط پدران ما از پيــش شرك آورده‌انــد و ما فرزنــدان از پي آن‌ها بوده‌ايــم، آيــا ما را به‌ســزاي اعمالي كه بيهوده كاران كرده‌انــد هـلاك مي‌كني؟ بدين‌سان اين آيه‌ها را شرح مي‌دهيم شايد به‌خــدا بـــازگــردند.» (172 تا 174 / اعراف)

اين آيات مسئله پيمان گرفتن از بني‌نوع بشر بر ربوبيت پروردگار را ذكر مي‌كند و خــود از دقيق‌ترين آيات قرآني از حيث معنــا و از زيباتريــن آيات از نظر نظم و اسلوب است.

(188) روح و زندگي از ديدگاه قرآن و حديث

«أَخــذ» چيزي از چيزي ديگر مستلزم اين است كه اولي جدا و به‌نحوي از انحاءِ مستقل از دومي باشد. در آيه مورد بحث خداي تعالي بعد از جمله «وَ اِذْ أَخَــذَ رَبُّــكَ مِنْ بَنيآ ادَمَ...،» كه تنها جدائي مأخوذ را از مأخوذ منه مي‌رسانيد، جمله «...مِنْ ظُهُورِهِمْ...،» را اضافه كرد تا دلالت كند بر نوع جدائي آن دو، و اين‌كه اين جدائي و اين اخذ از نوع اخذ مقداري از ماده بوده به‌طوري كه چيزي از صورت مابقي ماده ناقص نشده و نيز استقلال و تماميت خود را از دست نداده و پس از اخذ، آن مقدار مأخوذ را هم موجودي مستقل و تمام عياري از نوع مأخوذمنه كرده، فرزند را از پشت پدر و مادر گرفته و آن‌را كه تاكنون جزئي از ماده پدر و مادر بوده، موجودي مستقل و انساني تمام عيار گردانيده و از پشت اين فرزند نيز فرزند ديگري اخذ كرده و هم‌چنين، تا آن‌جا كه اخذ تمام شود، و هر جزئي از هر موجودي كه بايد جدا گردد، و افراد و انسان‌ها، موجود

اخذ ميثاق الهي قبل از تولد نسل بشر (189)

گشته و منتشر شوند و هر يك از ديگري مستقل شده و براي هر فردي نفسي مستقل درست شود تا سود و زيانش عايد خودش گردد.