- مقدمه 1
- اشاره 5
- اشاره 7
- اشاره 7
- اشاره 7
- 1-واژه شناسی حد 7
- حد 7
- ب)معنای اصلی واژه 8
- الف)ریشه واژه حد 8
- 2-اصطلاح شناسی حد 10
- الف)حد در متون دینی 10
- ب)حد در اصطلاح فقهی 20
- الف)انواع جرایم حدی در فقه اهل سنت 26
- 3-انواع جرایم حدی 26
- ب)انواع جرایم حدی در فقه شیعه 29
- 1-واژه شناسی تعزیر 31
- اشاره 31
- تعزیر 31
- الف)تعزیر در متون دینی 33
- 2-اصطلاح شناسی تعزیر 33
- ب)تعزیر در اصطلاح فقهی 36
- اشاره 37
- الف)به لحاظ ویژگی های کمّی و کیفی 37
- 3-تفاوت های حدود و تعزیرات 37
- ب)به لحاظ موضوع،نوع عقوبت و میزان مجازات 39
- 4-موجبات فقهی اعمال تعزیر 40
- الف)ارتکاب معصیت 40
- اشاره 40
- ب)اخلال در واجب 46
- ج)رفتار مفسده انگیز و خلاف مصالح عمومی 47
- مشروعیت 49
- 2-اصطلاح شناسی مشروعیت 49
- 1-واژه شناسی مشروعیت 49
- اشاره 49
- عصر غیبت 52
- 1-واژه شناسی غیبت 52
- الف)غیبت در اندیشه کلامی شیعه 53
- 2-اصطلاح شناسی غیبت 53
- ب)عصر غیبت در ادبیات فقهی 55
- اشاره 59
- لزوم عصمت امام 59
- اصل عدم ولایت 60
- اشاره 60
- 1-مفهوم اصل عدم ولایت 61
- 2-نگرش فقها به اصل عدم ولایت 61
- الف)استصحاب 63
- ب)توحید 63
- ج)آزادی انسان ها 64
- اشاره 66
- ولایت فقیه 66
- 1-تبیین مفهوم ولایت فقیه 67
- الف)مفهوم ولایت 67
- ب)مفهوم فقیه 68
- 2-حدود اختیارات ولی فقیه 71
- الف)ولایت مقیده فقیه 71
- اشاره 71
- ب)ولایت مطلقه فقیه 72
- اشاره 74
- ایران 74
- افغانستان 77
- دیگر کشورهای اسلامی 80
- اشاره 82
- متقدمین(فقهای پیش از محقق حلی) 84
- 1-سید مرتضی 84
- اشاره 84
- اشاره 84
- 2-شیخ طوسی 86
- 3-قطب الدین راوندی 87
- 4-طبرسی 90
- متأخرین(محقق حلی تا مقدس اردبیلی) 91
- 1-محقق حلی 91
- 2-فاضل آبی 93
- 4-فخر المحققین 94
- 2-شیخ بهایی 95
- 1-مقدس اردبیلی 95
- متأخر المتأخرین(مقدس اردبیلی تا معاصران) 95
- 4-شیخ انصاری 96
- 3-میرزای قمی 96
- 5-فقهای مشروطه خواه 98
- 1-سید احمد خوانساری 99
- فقهای معاصر 99
- 2-سید محمد شیرازی 100
- اشاره 103
- دلایل تحلیلی 103
- اشاره 103
- اشاره 103
- 1-لزوم شرایط اجتماعی خاص،برای اجرای حدود 103
- ب)جامعه توحیدی و مدینه فاضله 106
- ج)توجه به زمینه های اجتماعی جرم 110
- د)جامع نگری به احکام تربیتی اسلام 112
- 2-عدم حجیت خبر واحد در احکام شدید کیفری 114
- اشاره 114
- ج)شبهه عدم حجیت خبر واحد در احکام شدید کیفری 120
- د)بررسی شبهه 121
- ه)چند نکته 123
- اشاره 125
- 1-اجماع منقول از ابن ادریس و ابن زهره 125
- دلایل نقلی 125
- الف)احتمال ها در تفسیر ظاهر کلام ابن ادریس 127
- ب)بررسی احتمالات 128
- 2-روایت اشعثیات 136
- اشاره 136
- الف)بررسی سند 138
- ب)اشکال های سندی کتاب اشعثیات 139
- ج)بررسی دلالت واژگان 151
- د)اشکال دلالی 165
- اشاره 168
- 3-قاعده درأ 168
- الف)فقها و قاعده درأ 169
- ب)مستند روایی قاعده درأ 171
- ج)رجال شناسی و درایت حدیث 173
- د)مفهوم شناسی 176
- ه)احتیاط در دماء 182
- دیدگاه فقها 188
- اشاره 189
- 1-بر اساس دیدگاه جواز اقامه حدود 189
- نقد و بررسی 189
- 2-بر اساس دیدگاه عدم جواز اقامه حدود 190
- اشاره 193
- 1-شیخ مفید 195
- اشاره 195
- متقدمین 195
- 2-شیخ طوسی 196
- 3-سلّار 197
- متأخرین 198
- 1-علامه حلی 198
- 2-شهید اول 199
- 4-فاضل مقداد 200
- 5-محقق کرکی 201
- 6-شهید ثانی 202
- متأخرِ متأخرین 202
- 1-مقدس اردبیلی 202
- 2-فیض کاشانی 203
- 4-محقق نراقی 204
- 5-صاحب جواهر 205
- 1-امام خمینی 207
- فقهای معاصر 207
- اشاره 210
- استفتائات 210
- 2-مقام معظم رهبری 211
- 4-سید عبدالکریم موسوی اردبیلی 211
- 3-ناصر مکارم شیرازی 211
- دلایل تحلیلی 213
- 1-مبغوضیت تعطیلی حدود 213
- اشاره 213
- اشاره 213
- اشاره 213
- ب)اشکال ها 214
- اشاره 215
- 2-اختلال نظام 215
- الف)دیدگاه فقها 216
- ب)مفهوم حفظ و اختلال نظام 217
- 3-وجود فلسفه و مصلحت تشریع حدود 221
- د)نقد و بررسی 221
- اشاره 221
- الف)دیدگاه فقها 223
- ب)روش دیگر استدلال 225
- اشاره 226
- 4-استناد به ولایت حسبه 226
- الف)مفهوم شناسی حسبه 227
- ب)ولایت حسبه و اقامه حدود 230
- ج)اشکال ها 231
- دلایل نقلی 235
- اشاره 235
- اشاره 235
- 1-اطلاق ازمانی ادله حدود 235
- ب)نقد و بررسی 237
- الف)بررسی سند روایت 243
- اشاره 243
- 2-روایت حفص بن غیاث 243
- 3-مقبوله عمر بن حنظله 252
- اشاره 252
- 4-معتبره ابی خدیجه سالم بن مکرم الجمال 265
- اشاره 265
- الف)بررسی سند روایت 266
- ب)بررسی دلالت روایت 267
- اشاره 273
- 5-توقیع شریف حضرت صاحب الزمان عجّل الله تعالی فرجه الشریف به اسحاق بن یعقوب 273
- یکم.بررسی سند توقیع شریف 274
- دوم.بررسی دلالت توقیع 278
- الف)روایات منع از تعطیل حدود 284
- 6-دیگر روایات 284
- ب)روایات اهمیت اجرای حدود 287
- ج)روایت ابی عبیده 288
- د)نبوی مشهور:«علماء امتی کانبیاء بنی اسرائیل» 290
- ه)حدیث اللهم ارحم خلفائی 291
- و)روایت«مجاری الامور» 292
- ز)برداشت نراقی از مجموع روایات 293
- ح)جمع بندی روایات 294
- عموم مردم 296
- اشاره 296
- اشاره 296
- اشاره 296
- 1-اقامه حدود در جرایم خاص 296
- الف)ساب النبی و الائمه 297
- ج)قتل در فراش 298
- اشاره 300
- الف)اقامه حد بر عبد 300
- ب)اقامه حد بر ولد و زوجه 301
- ج)اقامه حد از سوی ظالمین 302
- 1-تعریف حاکم جور 303
- حاکم جور 303
- اشاره 303
- الف)عدم اختصاص واژه امام به معصومان علیهم السلام 304
- 2-دلایل مشروعیت اقامه حدود توسط حاکم جور 304
- اشاره 304
- ب)سیره عملی معصومان 306
- ج)منع از تعطیل حدود 307
- فقیه یا ولی فقیه 310
- پژوهشی 320
- اشاره 322
- مقالات 340
- منابع اینترنتی 343
- نرم افزارها 344
سرانجام مقبوله ابی خدیجه و توقیع شریف را نیز از نظر دلالت تمام نمی داند و در آنها خدشه می کند،ولی می کوشد به نحوی بر قول به لزوم اقامه حدود از سوی فقیه دلیل عقلی بیاورد؛چنان که می گوید:
چه بسا مطلب مذکور این گونه مورد تأیید واقع می شود که تعطیل حدود،منجر به ارتکاب محارم و نشر مفاسد می گردد،و این امر از دیدگاه شارع امری مبغوض است.دیگر اینکه مقتضی برای اقامه حد در هر دو حالت حضور امام علیه السلام و غیبت او موجود است،و به یقین حکمت در آن به اقامه کننده حدود مربوط نمی شود. (1)
اما این دلیل را نیز رد می کند و در پایان در تضعیف دیدگاه جواز و تقویت دیدگاه عدم جواز می گوید:
ممکن است گفته شود لازمه این سخن آن است که اقامه حدود در هر عصری واجب است بدون نیاز به نصب از طرف معصوم،و قبل از آنکه«حتی»مقبوله و مشهوره و توقیع شریف صادر گردند،اقامه حدود بدون نیاز به اذن«از طرف معصوم»لازم بوده،بلکه هنگام تمکن نداشتن مجتهدان،تصدی این امر از سوی مؤمنان عادل،بلکه فاسقان ایشان لازم است؛چنان که نظیر آن درباره محافظت از اموال قصر و غیب گفته می شود.این سخن آنچنان است که می بینی.پس بعید نیست که حتی این امر نیز از اموری باشد که مخصوص معصومان یا کسانی است که خاصه از سوی ایشان برای این امور نصب شده اند؛مانند جهاد با کفار،و بر غیر آنان جایز نیست. (2)
بنابراین،آیت الله خوانساری با رد ادله روایی و عقلی،نتوانست قول به جواز اقامه حدود را بپذیرد.افزون بر آن،دلایلی نیز برای عدم جواز مطرح کرد که در مباحث آتی آن را بررسی خواهیم کرد.
2-سید محمد شیرازی
فقیه معاصر،سید محمد شیرازی نیز از جمله فقیهانی است که اقامه حدود را در زمان حاضر جایز نمی داند،ولی نه به دلیل قصور ادله نیابت عامه فقیه،بلکه از این نظر که اقامه حدود در جامعه ای قابل اجراست که همه جوانب آن،اعم از اقتصادی،
1- (1) .همان،ص412.
2- (2) .همان.