- مقدمه 1
- اشاره 5
- اشاره 7
- اشاره 7
- اشاره 7
- 1-واژه شناسی حد 7
- حد 7
- الف)ریشه واژه حد 8
- ب)معنای اصلی واژه 8
- 2-اصطلاح شناسی حد 10
- الف)حد در متون دینی 10
- ب)حد در اصطلاح فقهی 20
- الف)انواع جرایم حدی در فقه اهل سنت 26
- 3-انواع جرایم حدی 26
- ب)انواع جرایم حدی در فقه شیعه 29
- 1-واژه شناسی تعزیر 31
- اشاره 31
- تعزیر 31
- 2-اصطلاح شناسی تعزیر 33
- الف)تعزیر در متون دینی 33
- ب)تعزیر در اصطلاح فقهی 36
- 3-تفاوت های حدود و تعزیرات 37
- اشاره 37
- الف)به لحاظ ویژگی های کمّی و کیفی 37
- ب)به لحاظ موضوع،نوع عقوبت و میزان مجازات 39
- اشاره 40
- الف)ارتکاب معصیت 40
- 4-موجبات فقهی اعمال تعزیر 40
- ب)اخلال در واجب 46
- ج)رفتار مفسده انگیز و خلاف مصالح عمومی 47
- مشروعیت 49
- 1-واژه شناسی مشروعیت 49
- 2-اصطلاح شناسی مشروعیت 49
- اشاره 49
- عصر غیبت 52
- 1-واژه شناسی غیبت 52
- 2-اصطلاح شناسی غیبت 53
- الف)غیبت در اندیشه کلامی شیعه 53
- ب)عصر غیبت در ادبیات فقهی 55
- اشاره 59
- لزوم عصمت امام 59
- اصل عدم ولایت 60
- اشاره 60
- 2-نگرش فقها به اصل عدم ولایت 61
- 1-مفهوم اصل عدم ولایت 61
- ب)توحید 63
- الف)استصحاب 63
- ج)آزادی انسان ها 64
- ولایت فقیه 66
- اشاره 66
- الف)مفهوم ولایت 67
- 1-تبیین مفهوم ولایت فقیه 67
- ب)مفهوم فقیه 68
- اشاره 71
- الف)ولایت مقیده فقیه 71
- 2-حدود اختیارات ولی فقیه 71
- ب)ولایت مطلقه فقیه 72
- ایران 74
- اشاره 74
- افغانستان 77
- دیگر کشورهای اسلامی 80
- اشاره 82
- اشاره 84
- متقدمین(فقهای پیش از محقق حلی) 84
- اشاره 84
- 1-سید مرتضی 84
- 2-شیخ طوسی 86
- 3-قطب الدین راوندی 87
- 4-طبرسی 90
- متأخرین(محقق حلی تا مقدس اردبیلی) 91
- 1-محقق حلی 91
- 2-فاضل آبی 93
- 4-فخر المحققین 94
- 2-شیخ بهایی 95
- متأخر المتأخرین(مقدس اردبیلی تا معاصران) 95
- 1-مقدس اردبیلی 95
- 3-میرزای قمی 96
- 4-شیخ انصاری 96
- 5-فقهای مشروطه خواه 98
- 1-سید احمد خوانساری 99
- فقهای معاصر 99
- 2-سید محمد شیرازی 100
- اشاره 103
- اشاره 103
- دلایل تحلیلی 103
- اشاره 103
- 1-لزوم شرایط اجتماعی خاص،برای اجرای حدود 103
- ب)جامعه توحیدی و مدینه فاضله 106
- ج)توجه به زمینه های اجتماعی جرم 110
- د)جامع نگری به احکام تربیتی اسلام 112
- اشاره 114
- 2-عدم حجیت خبر واحد در احکام شدید کیفری 114
- ج)شبهه عدم حجیت خبر واحد در احکام شدید کیفری 120
- د)بررسی شبهه 121
- ه)چند نکته 123
- دلایل نقلی 125
- 1-اجماع منقول از ابن ادریس و ابن زهره 125
- اشاره 125
- الف)احتمال ها در تفسیر ظاهر کلام ابن ادریس 127
- ب)بررسی احتمالات 128
- اشاره 136
- 2-روایت اشعثیات 136
- الف)بررسی سند 138
- ب)اشکال های سندی کتاب اشعثیات 139
- ج)بررسی دلالت واژگان 151
- د)اشکال دلالی 165
- 3-قاعده درأ 168
- اشاره 168
- الف)فقها و قاعده درأ 169
- ب)مستند روایی قاعده درأ 171
- ج)رجال شناسی و درایت حدیث 173
- د)مفهوم شناسی 176
- ه)احتیاط در دماء 182
- دیدگاه فقها 188
- نقد و بررسی 189
- 1-بر اساس دیدگاه جواز اقامه حدود 189
- اشاره 189
- 2-بر اساس دیدگاه عدم جواز اقامه حدود 190
- اشاره 193
- 1-شیخ مفید 195
- اشاره 195
- متقدمین 195
- 2-شیخ طوسی 196
- 3-سلّار 197
- متأخرین 198
- 1-علامه حلی 198
- 2-شهید اول 199
- 4-فاضل مقداد 200
- 5-محقق کرکی 201
- 6-شهید ثانی 202
- 1-مقدس اردبیلی 202
- متأخرِ متأخرین 202
- 2-فیض کاشانی 203
- 4-محقق نراقی 204
- 5-صاحب جواهر 205
- فقهای معاصر 207
- 1-امام خمینی 207
- استفتائات 210
- اشاره 210
- 3-ناصر مکارم شیرازی 211
- 4-سید عبدالکریم موسوی اردبیلی 211
- 2-مقام معظم رهبری 211
- دلایل تحلیلی 213
- 1-مبغوضیت تعطیلی حدود 213
- اشاره 213
- اشاره 213
- اشاره 213
- ب)اشکال ها 214
- اشاره 215
- 2-اختلال نظام 215
- الف)دیدگاه فقها 216
- ب)مفهوم حفظ و اختلال نظام 217
- 3-وجود فلسفه و مصلحت تشریع حدود 221
- اشاره 221
- د)نقد و بررسی 221
- الف)دیدگاه فقها 223
- ب)روش دیگر استدلال 225
- اشاره 226
- 4-استناد به ولایت حسبه 226
- الف)مفهوم شناسی حسبه 227
- ب)ولایت حسبه و اقامه حدود 230
- ج)اشکال ها 231
- دلایل نقلی 235
- اشاره 235
- 1-اطلاق ازمانی ادله حدود 235
- اشاره 235
- ب)نقد و بررسی 237
- 2-روایت حفص بن غیاث 243
- اشاره 243
- الف)بررسی سند روایت 243
- 3-مقبوله عمر بن حنظله 252
- اشاره 252
- 4-معتبره ابی خدیجه سالم بن مکرم الجمال 265
- اشاره 265
- الف)بررسی سند روایت 266
- ب)بررسی دلالت روایت 267
- 5-توقیع شریف حضرت صاحب الزمان عجّل الله تعالی فرجه الشریف به اسحاق بن یعقوب 273
- اشاره 273
- یکم.بررسی سند توقیع شریف 274
- دوم.بررسی دلالت توقیع 278
- الف)روایات منع از تعطیل حدود 284
- 6-دیگر روایات 284
- ب)روایات اهمیت اجرای حدود 287
- ج)روایت ابی عبیده 288
- د)نبوی مشهور:«علماء امتی کانبیاء بنی اسرائیل» 290
- ه)حدیث اللهم ارحم خلفائی 291
- و)روایت«مجاری الامور» 292
- ز)برداشت نراقی از مجموع روایات 293
- ح)جمع بندی روایات 294
- 1-اقامه حدود در جرایم خاص 296
- اشاره 296
- عموم مردم 296
- اشاره 296
- اشاره 296
- الف)ساب النبی و الائمه 297
- ج)قتل در فراش 298
- اشاره 300
- الف)اقامه حد بر عبد 300
- ب)اقامه حد بر ولد و زوجه 301
- ج)اقامه حد از سوی ظالمین 302
- اشاره 303
- 1-تعریف حاکم جور 303
- حاکم جور 303
- 2-دلایل مشروعیت اقامه حدود توسط حاکم جور 304
- اشاره 304
- الف)عدم اختصاص واژه امام به معصومان علیهم السلام 304
- ب)سیره عملی معصومان 306
- ج)منع از تعطیل حدود 307
- فقیه یا ولی فقیه 310
- پژوهشی 320
- اشاره 322
- مقالات 340
- منابع اینترنتی 343
- نرم افزارها 344
است. (1)فقهای ظاهری نیز«انکار عاریه»را به حدود افزوده،آن را این گونه شمرده اند:محاربه،ارتداد،زنا،قذف به زنا،سرقت،انکار عاریه و شرب خمر. (2)
با توجه به موارد فوق،اجمالاً پنج حد مورد اتفاق تمامی فقهای اهل سنت است:زنا،قذف،شرب خمر،سرقت و محاربه(قطاع الطریق).البته در کتاب الفقه علی المذاهب الاربعه تنها سه حد را مورد اجماع و اتفاق فقها دانسته است:حد زنا،حد قذف و حد سرقت. (3)بنابراین،شرب خمر و محاربه جزء موارد اجماعی نیست.به نظر می رسد علت این مسئله،اختلافی است که میان فقهای مذاهب اهل سنت در تعیین مجازات شرعی در این موارد وجود دارد.
ب)انواع جرایم حدی در فقه شیعه
فقهای شیعه نیز در تعیین جرایم حدی و تفکیک آن ها از جرایم تعزیری اختلاف نظر دارند.محقق حلی در شرایع تعداد این جرایم را شش جرم می داند:«الزنا و ما یتبعه(لواط و مساحقه)،القذف،شرب الخمر،السرقه و قطع الطریق». (4)برخی دیگر از فقها نیز به تبع محقق،جرایم حدی را شش جرم دانسته اند.امام خمینی،از حدود در شش فصل بحث کرده است:فصل یکم در حد زنا،فصل دوم در لواط و سحق و قیادت،فصل سوم در حد قذف،فصل چهارم در حد مسکر،فصل پنجم در حد سرقت،فصل ششم در حد محارب. (5)
با این حال،کسانی که حدود را شش جرم شمرده اند،در ادامه بحثشان موارد دیگری از قبیل ارتداد،وطی بهایم و...را از جرایم حدی دانسته اند.شهید در شرح لمعه حدود را در همان شش موردی بررسی کرده که مرحوم محقق در شرائع آورده،و در فصل هفتم،مبحثی با عنوان عقوبت های گوناگون آورده که در آن از وطی بهایم،استمنا،ارتداد و دفاع از نفس و حریم بحث گردیده،ولی همچنان محاربه را جزء حدود دانسته است. (6)
1- (1) .عبدالقادر عوده،التشریع الجنایی،ج1،ص79 و ج2،ص345.
2- (2) .ابن حزم اندلسی،المحلی،ج11،ص118.
3- (3) .عبد الرحمان جزیری،الفقه علی المذاهب الاربعه،ص1148.
4- (4) .محقق حلی،شرائع الاسلام،ج4،ص932.
5- (5) .امام خمینی،تحریر الوسیله،ج2،ص455-497.
6- (6) .شهید ثانی،الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه،ج9،ص306.