- مقدمه 1
- اشاره 5
- اشاره 7
- اشاره 7
- 1-واژه شناسی حد 7
- اشاره 7
- حد 7
- الف)ریشه واژه حد 8
- ب)معنای اصلی واژه 8
- 2-اصطلاح شناسی حد 10
- الف)حد در متون دینی 10
- ب)حد در اصطلاح فقهی 20
- الف)انواع جرایم حدی در فقه اهل سنت 26
- 3-انواع جرایم حدی 26
- ب)انواع جرایم حدی در فقه شیعه 29
- 1-واژه شناسی تعزیر 31
- اشاره 31
- تعزیر 31
- الف)تعزیر در متون دینی 33
- 2-اصطلاح شناسی تعزیر 33
- ب)تعزیر در اصطلاح فقهی 36
- اشاره 37
- 3-تفاوت های حدود و تعزیرات 37
- الف)به لحاظ ویژگی های کمّی و کیفی 37
- ب)به لحاظ موضوع،نوع عقوبت و میزان مجازات 39
- الف)ارتکاب معصیت 40
- اشاره 40
- 4-موجبات فقهی اعمال تعزیر 40
- ب)اخلال در واجب 46
- ج)رفتار مفسده انگیز و خلاف مصالح عمومی 47
- مشروعیت 49
- 2-اصطلاح شناسی مشروعیت 49
- 1-واژه شناسی مشروعیت 49
- اشاره 49
- عصر غیبت 52
- 1-واژه شناسی غیبت 52
- الف)غیبت در اندیشه کلامی شیعه 53
- 2-اصطلاح شناسی غیبت 53
- ب)عصر غیبت در ادبیات فقهی 55
- اشاره 59
- لزوم عصمت امام 59
- اشاره 60
- اصل عدم ولایت 60
- 2-نگرش فقها به اصل عدم ولایت 61
- 1-مفهوم اصل عدم ولایت 61
- الف)استصحاب 63
- ب)توحید 63
- ج)آزادی انسان ها 64
- اشاره 66
- ولایت فقیه 66
- الف)مفهوم ولایت 67
- 1-تبیین مفهوم ولایت فقیه 67
- ب)مفهوم فقیه 68
- اشاره 71
- الف)ولایت مقیده فقیه 71
- 2-حدود اختیارات ولی فقیه 71
- ب)ولایت مطلقه فقیه 72
- ایران 74
- اشاره 74
- افغانستان 77
- دیگر کشورهای اسلامی 80
- اشاره 82
- اشاره 84
- متقدمین(فقهای پیش از محقق حلی) 84
- اشاره 84
- 1-سید مرتضی 84
- 2-شیخ طوسی 86
- 3-قطب الدین راوندی 87
- 4-طبرسی 90
- متأخرین(محقق حلی تا مقدس اردبیلی) 91
- 1-محقق حلی 91
- 2-فاضل آبی 93
- 4-فخر المحققین 94
- 2-شیخ بهایی 95
- 1-مقدس اردبیلی 95
- متأخر المتأخرین(مقدس اردبیلی تا معاصران) 95
- 4-شیخ انصاری 96
- 3-میرزای قمی 96
- 5-فقهای مشروطه خواه 98
- 1-سید احمد خوانساری 99
- فقهای معاصر 99
- 2-سید محمد شیرازی 100
- اشاره 103
- دلایل تحلیلی 103
- 1-لزوم شرایط اجتماعی خاص،برای اجرای حدود 103
- اشاره 103
- اشاره 103
- ب)جامعه توحیدی و مدینه فاضله 106
- ج)توجه به زمینه های اجتماعی جرم 110
- د)جامع نگری به احکام تربیتی اسلام 112
- اشاره 114
- 2-عدم حجیت خبر واحد در احکام شدید کیفری 114
- ج)شبهه عدم حجیت خبر واحد در احکام شدید کیفری 120
- د)بررسی شبهه 121
- ه)چند نکته 123
- اشاره 125
- دلایل نقلی 125
- 1-اجماع منقول از ابن ادریس و ابن زهره 125
- الف)احتمال ها در تفسیر ظاهر کلام ابن ادریس 127
- ب)بررسی احتمالات 128
- 2-روایت اشعثیات 136
- اشاره 136
- الف)بررسی سند 138
- ب)اشکال های سندی کتاب اشعثیات 139
- ج)بررسی دلالت واژگان 151
- د)اشکال دلالی 165
- 3-قاعده درأ 168
- اشاره 168
- الف)فقها و قاعده درأ 169
- ب)مستند روایی قاعده درأ 171
- ج)رجال شناسی و درایت حدیث 173
- د)مفهوم شناسی 176
- ه)احتیاط در دماء 182
- دیدگاه فقها 188
- نقد و بررسی 189
- 1-بر اساس دیدگاه جواز اقامه حدود 189
- اشاره 189
- 2-بر اساس دیدگاه عدم جواز اقامه حدود 190
- اشاره 193
- 1-شیخ مفید 195
- اشاره 195
- متقدمین 195
- 2-شیخ طوسی 196
- 3-سلّار 197
- متأخرین 198
- 1-علامه حلی 198
- 2-شهید اول 199
- 4-فاضل مقداد 200
- 5-محقق کرکی 201
- 1-مقدس اردبیلی 202
- 6-شهید ثانی 202
- متأخرِ متأخرین 202
- 2-فیض کاشانی 203
- 4-محقق نراقی 204
- 5-صاحب جواهر 205
- 1-امام خمینی 207
- فقهای معاصر 207
- اشاره 210
- استفتائات 210
- 3-ناصر مکارم شیرازی 211
- 4-سید عبدالکریم موسوی اردبیلی 211
- 2-مقام معظم رهبری 211
- 1-مبغوضیت تعطیلی حدود 213
- اشاره 213
- دلایل تحلیلی 213
- اشاره 213
- اشاره 213
- ب)اشکال ها 214
- اشاره 215
- 2-اختلال نظام 215
- الف)دیدگاه فقها 216
- ب)مفهوم حفظ و اختلال نظام 217
- 3-وجود فلسفه و مصلحت تشریع حدود 221
- د)نقد و بررسی 221
- اشاره 221
- الف)دیدگاه فقها 223
- ب)روش دیگر استدلال 225
- اشاره 226
- 4-استناد به ولایت حسبه 226
- الف)مفهوم شناسی حسبه 227
- ب)ولایت حسبه و اقامه حدود 230
- ج)اشکال ها 231
- دلایل نقلی 235
- 1-اطلاق ازمانی ادله حدود 235
- اشاره 235
- اشاره 235
- ب)نقد و بررسی 237
- 2-روایت حفص بن غیاث 243
- الف)بررسی سند روایت 243
- اشاره 243
- 3-مقبوله عمر بن حنظله 252
- اشاره 252
- اشاره 265
- 4-معتبره ابی خدیجه سالم بن مکرم الجمال 265
- الف)بررسی سند روایت 266
- ب)بررسی دلالت روایت 267
- اشاره 273
- 5-توقیع شریف حضرت صاحب الزمان عجّل الله تعالی فرجه الشریف به اسحاق بن یعقوب 273
- یکم.بررسی سند توقیع شریف 274
- دوم.بررسی دلالت توقیع 278
- 6-دیگر روایات 284
- الف)روایات منع از تعطیل حدود 284
- ب)روایات اهمیت اجرای حدود 287
- ج)روایت ابی عبیده 288
- د)نبوی مشهور:«علماء امتی کانبیاء بنی اسرائیل» 290
- ه)حدیث اللهم ارحم خلفائی 291
- و)روایت«مجاری الامور» 292
- ز)برداشت نراقی از مجموع روایات 293
- ح)جمع بندی روایات 294
- اشاره 296
- عموم مردم 296
- 1-اقامه حدود در جرایم خاص 296
- اشاره 296
- اشاره 296
- الف)ساب النبی و الائمه 297
- ج)قتل در فراش 298
- اشاره 300
- الف)اقامه حد بر عبد 300
- ب)اقامه حد بر ولد و زوجه 301
- ج)اقامه حد از سوی ظالمین 302
- اشاره 303
- حاکم جور 303
- 1-تعریف حاکم جور 303
- 2-دلایل مشروعیت اقامه حدود توسط حاکم جور 304
- اشاره 304
- الف)عدم اختصاص واژه امام به معصومان علیهم السلام 304
- ب)سیره عملی معصومان 306
- ج)منع از تعطیل حدود 307
- فقیه یا ولی فقیه 310
- پژوهشی 320
- اشاره 322
- مقالات 340
- منابع اینترنتی 343
- نرم افزارها 344
بنابراین،چنان که در معنای حد گذشت،نوعی از تعیین و تحدید در معنای حد نهفته است که آن را از دیگر واژه های به ظاهر مترادف متمایز می سازد.
2-اصطلاح شناسی تعزیر
الف)تعزیر در متون دینی
یکم)تعزیر در قرآن
در قرآن ریشه«عزر»سه بار ضمن کلمات وَ عَزَّرْتُمُوهُمْ ،وَ عَزَّرُوهُ و وَ تُعَزِّرُوهُ آمده که ظاهراً به معنای«تفخیم و تعظیم»به کار رفته است و معنای عقوبت ندارد. (1)
در آیه 157 سوره اعراف،تعزیر به معنای نصرت و یاری کردن یا حمایت و یاری کردنی آمده که آمیخته با احترام باشد. (2)در مجمع البحرین طریحی آمده است:
قوله تعالی «وَ تُعَزِّرُوهُ» ای تعظموه،و فی غیر هذا الموضع،تمنعوه من عزرته:منعته.و تعزروه تنصروه مره بعد اخری.و فی بعض التفاسیر تنصره باالسیف،والتعزیر،ضرب دون الحد،و هو اشدالضرب. (3)
از دیدگاه او، «تُعَزِّرُوهُ» درسوره فتح،همان تعظیم و تکریم،و در موارد دیگر به معنای«منع»است.
راغب اصفهانی برترین معنا را از تعزیر ارائه کرده،آن را به معنای حمایت و یاری کردنی گرفته که با احترام و بزرگداشت آمیخته باشد. (4)وی پس از این که«ضرب دون الحد»را یکی از معانی تعزیر می شمارد،می گوید:«این معنا نیز به معنای سابق(یاری
1- (1) . وَ لَقَدْ أَخَذَ اللّهُ مِیثاقَ بَنِی إِسْرائِیلَ وَ بَعَثْنا مِنْهُمُ اثْنَیْ عَشَرَ نَقِیباً وَ قالَ اللّهُ إِنِّی مَعَکُمْ لَئِنْ أَقَمْتُمُ الصَّلاهَ وَ آتَیْتُمُ الزَّکاهَ وَ آمَنْتُمْ بِرُسُلِی وَ عَزَّرْتُمُوهُمْ وَ أَقْرَضْتُمُ اللّهَ قَرْضاً حَسَناً لَأُکَفِّرَنَّ عَنْکُمْ سَیِّئاتِکُمْ وَ لَأُدْخِلَنَّکُمْ جَنّاتٍ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ فَمَنْ کَفَرَ بَعْدَ ذلِکَ مِنْکُمْ فَقَدْ ضَلَّ سَواءَ السَّبِیلِ .(المائده،آیه12)اَلَّذِینَ یَتَّبِعُونَ الرَّسُولَ النَّبِیَّ الْأُمِّیَّ الَّذِی یَجِدُونَهُ مَکْتُوباً عِنْدَهُمْ فِی التَّوْراهِ وَ الْإِنْجِیلِ یَأْمُرُهُمْ بِالْمَعْرُوفِ وَ یَنْهاهُمْ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ یُحِلُّ لَهُمُ الطَّیِّباتِ وَ یُحَرِّمُ عَلَیْهِمُ الْخَبائِثَ وَ یَضَعُ عَنْهُمْ إِصْرَهُمْ وَ الْأَغْلالَ الَّتِی کانَتْ عَلَیْهِمْ فَالَّذِینَ آمَنُوا بِهِ وَ عَزَّرُوهُ وَ نَصَرُوهُ وَ اتَّبَعُوا النُّورَ الَّذِی أُنْزِلَ مَعَهُ أُولئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ .(لأعراف،آیه157) إِنّا أَرْسَلْناکَ شاهِداً وَ مُبَشِّراً وَ نَذِیراً (الفتح:8)لِتُؤْمِنُوا بِاللّهِ وَ رَسُولِهِ وَ تُعَزِّرُوهُ وَ تُوَقِّرُوهُ وَ تُسَبِّحُوهُ بُکْرَهً وَ أَصِیلاً .(الفتح،آیه9)
2- (2) .خوانساری،شرح وتفسیر لغات قرآن،ج3،ص159.
3- (3) .طریحی،مجمع البحرین،ج3،ص172.
4- (4) .راغب اصفهانی،مفردات غریب القرآن،ص333.