- مقدمه 1
- اشاره 5
- اشاره 7
- اشاره 7
- اشاره 7
- 1-واژه شناسی حد 7
- حد 7
- الف)ریشه واژه حد 8
- ب)معنای اصلی واژه 8
- 2-اصطلاح شناسی حد 10
- الف)حد در متون دینی 10
- ب)حد در اصطلاح فقهی 20
- الف)انواع جرایم حدی در فقه اهل سنت 26
- 3-انواع جرایم حدی 26
- ب)انواع جرایم حدی در فقه شیعه 29
- 1-واژه شناسی تعزیر 31
- اشاره 31
- تعزیر 31
- 2-اصطلاح شناسی تعزیر 33
- الف)تعزیر در متون دینی 33
- ب)تعزیر در اصطلاح فقهی 36
- اشاره 37
- 3-تفاوت های حدود و تعزیرات 37
- الف)به لحاظ ویژگی های کمّی و کیفی 37
- ب)به لحاظ موضوع،نوع عقوبت و میزان مجازات 39
- الف)ارتکاب معصیت 40
- اشاره 40
- 4-موجبات فقهی اعمال تعزیر 40
- ب)اخلال در واجب 46
- ج)رفتار مفسده انگیز و خلاف مصالح عمومی 47
- 2-اصطلاح شناسی مشروعیت 49
- مشروعیت 49
- 1-واژه شناسی مشروعیت 49
- اشاره 49
- 1-واژه شناسی غیبت 52
- عصر غیبت 52
- الف)غیبت در اندیشه کلامی شیعه 53
- 2-اصطلاح شناسی غیبت 53
- ب)عصر غیبت در ادبیات فقهی 55
- اشاره 59
- لزوم عصمت امام 59
- اصل عدم ولایت 60
- اشاره 60
- 2-نگرش فقها به اصل عدم ولایت 61
- 1-مفهوم اصل عدم ولایت 61
- ب)توحید 63
- الف)استصحاب 63
- ج)آزادی انسان ها 64
- ولایت فقیه 66
- اشاره 66
- الف)مفهوم ولایت 67
- 1-تبیین مفهوم ولایت فقیه 67
- ب)مفهوم فقیه 68
- الف)ولایت مقیده فقیه 71
- اشاره 71
- 2-حدود اختیارات ولی فقیه 71
- ب)ولایت مطلقه فقیه 72
- ایران 74
- اشاره 74
- افغانستان 77
- دیگر کشورهای اسلامی 80
- اشاره 82
- متقدمین(فقهای پیش از محقق حلی) 84
- اشاره 84
- 1-سید مرتضی 84
- اشاره 84
- 2-شیخ طوسی 86
- 3-قطب الدین راوندی 87
- 4-طبرسی 90
- متأخرین(محقق حلی تا مقدس اردبیلی) 91
- 1-محقق حلی 91
- 2-فاضل آبی 93
- 4-فخر المحققین 94
- 2-شیخ بهایی 95
- متأخر المتأخرین(مقدس اردبیلی تا معاصران) 95
- 1-مقدس اردبیلی 95
- 3-میرزای قمی 96
- 4-شیخ انصاری 96
- 5-فقهای مشروطه خواه 98
- 1-سید احمد خوانساری 99
- فقهای معاصر 99
- 2-سید محمد شیرازی 100
- 1-لزوم شرایط اجتماعی خاص،برای اجرای حدود 103
- اشاره 103
- دلایل تحلیلی 103
- اشاره 103
- اشاره 103
- ب)جامعه توحیدی و مدینه فاضله 106
- ج)توجه به زمینه های اجتماعی جرم 110
- د)جامع نگری به احکام تربیتی اسلام 112
- اشاره 114
- 2-عدم حجیت خبر واحد در احکام شدید کیفری 114
- ج)شبهه عدم حجیت خبر واحد در احکام شدید کیفری 120
- د)بررسی شبهه 121
- ه)چند نکته 123
- اشاره 125
- دلایل نقلی 125
- 1-اجماع منقول از ابن ادریس و ابن زهره 125
- الف)احتمال ها در تفسیر ظاهر کلام ابن ادریس 127
- ب)بررسی احتمالات 128
- اشاره 136
- 2-روایت اشعثیات 136
- الف)بررسی سند 138
- ب)اشکال های سندی کتاب اشعثیات 139
- ج)بررسی دلالت واژگان 151
- د)اشکال دلالی 165
- اشاره 168
- 3-قاعده درأ 168
- الف)فقها و قاعده درأ 169
- ب)مستند روایی قاعده درأ 171
- ج)رجال شناسی و درایت حدیث 173
- د)مفهوم شناسی 176
- ه)احتیاط در دماء 182
- دیدگاه فقها 188
- نقد و بررسی 189
- 1-بر اساس دیدگاه جواز اقامه حدود 189
- اشاره 189
- 2-بر اساس دیدگاه عدم جواز اقامه حدود 190
- اشاره 193
- متقدمین 195
- اشاره 195
- 1-شیخ مفید 195
- 2-شیخ طوسی 196
- 3-سلّار 197
- متأخرین 198
- 1-علامه حلی 198
- 2-شهید اول 199
- 4-فاضل مقداد 200
- 5-محقق کرکی 201
- 6-شهید ثانی 202
- متأخرِ متأخرین 202
- 1-مقدس اردبیلی 202
- 2-فیض کاشانی 203
- 4-محقق نراقی 204
- 5-صاحب جواهر 205
- فقهای معاصر 207
- 1-امام خمینی 207
- استفتائات 210
- اشاره 210
- 2-مقام معظم رهبری 211
- 4-سید عبدالکریم موسوی اردبیلی 211
- 3-ناصر مکارم شیرازی 211
- اشاره 213
- اشاره 213
- 1-مبغوضیت تعطیلی حدود 213
- دلایل تحلیلی 213
- اشاره 213
- ب)اشکال ها 214
- اشاره 215
- 2-اختلال نظام 215
- الف)دیدگاه فقها 216
- ب)مفهوم حفظ و اختلال نظام 217
- اشاره 221
- 3-وجود فلسفه و مصلحت تشریع حدود 221
- د)نقد و بررسی 221
- الف)دیدگاه فقها 223
- ب)روش دیگر استدلال 225
- اشاره 226
- 4-استناد به ولایت حسبه 226
- الف)مفهوم شناسی حسبه 227
- ب)ولایت حسبه و اقامه حدود 230
- ج)اشکال ها 231
- دلایل نقلی 235
- اشاره 235
- 1-اطلاق ازمانی ادله حدود 235
- اشاره 235
- ب)نقد و بررسی 237
- 2-روایت حفص بن غیاث 243
- اشاره 243
- الف)بررسی سند روایت 243
- 3-مقبوله عمر بن حنظله 252
- اشاره 252
- 4-معتبره ابی خدیجه سالم بن مکرم الجمال 265
- اشاره 265
- الف)بررسی سند روایت 266
- ب)بررسی دلالت روایت 267
- 5-توقیع شریف حضرت صاحب الزمان عجّل الله تعالی فرجه الشریف به اسحاق بن یعقوب 273
- اشاره 273
- یکم.بررسی سند توقیع شریف 274
- دوم.بررسی دلالت توقیع 278
- الف)روایات منع از تعطیل حدود 284
- 6-دیگر روایات 284
- ب)روایات اهمیت اجرای حدود 287
- ج)روایت ابی عبیده 288
- د)نبوی مشهور:«علماء امتی کانبیاء بنی اسرائیل» 290
- ه)حدیث اللهم ارحم خلفائی 291
- و)روایت«مجاری الامور» 292
- ز)برداشت نراقی از مجموع روایات 293
- ح)جمع بندی روایات 294
- اشاره 296
- 1-اقامه حدود در جرایم خاص 296
- اشاره 296
- عموم مردم 296
- اشاره 296
- الف)ساب النبی و الائمه 297
- ج)قتل در فراش 298
- اشاره 300
- الف)اقامه حد بر عبد 300
- ب)اقامه حد بر ولد و زوجه 301
- ج)اقامه حد از سوی ظالمین 302
- اشاره 303
- حاکم جور 303
- 1-تعریف حاکم جور 303
- 2-دلایل مشروعیت اقامه حدود توسط حاکم جور 304
- اشاره 304
- الف)عدم اختصاص واژه امام به معصومان علیهم السلام 304
- ب)سیره عملی معصومان 306
- ج)منع از تعطیل حدود 307
- فقیه یا ولی فقیه 310
- پژوهشی 320
- اشاره 322
- مقالات 340
- منابع اینترنتی 343
- نرم افزارها 344
در تعدادی از ادله نقلی ولایت فقیه مانند«الفقهاء أمناء الرسل»و«الفقهاء حصون الاسلام»به شرط فقاهت،تصریح شده است،ولی بیشتر ادله،با ذکر توصیف و بیان شرایط ولایت،به آن اشاره دارند و به صراحت آن را ذکر نمی کنند.روایاتی مانند«قد روی حدیثنا و نظر فی حلالنا و حرامنا»که در مقبوله عمر بن حنظله آمده یا«فارجعوا فیها الی رواه أحادیثنا»که در توقیع شریف نقل شده،چنین است.
2-حدود اختیارات ولی فقیه
اشاره
گرچه اصل ولایت فقیه مورد اتفاق فقهای شیعه است،درباره حدود اختیارات ولی فقیه،اختلاف نظرهایی میان فقها دیده می شود.نتیجه این اختلاف نظرها،پدید آمدن دو دیدگاه ولایت مطلقه و ولایت مقیده فقیه گشته است.در ادامه به اجمال به این دو دیدگاه اشاره می کنیم. (1)
الف)ولایت مقیده فقیه
اشاره
طرفداران این نظریه،عمدتاً با ناکافی دانستن اطلاقات و عمومات،با نفی مطلق بودن ولایت برای فقیه،به تفسیر آن رو آورده اند.این نظریه رویکردهای گوناگونی دارد:
یکم)ولایت تصرف در قضا،فتوا و امور حسبه
پاره ای از فقها،از جمله مرحوم آیت الله خویی،ولایت فقیه را در امور حسبه،فتوا و قضا محدود می سازند؛بدین معنا که فقیه تنها در اموری از قبیل فتوا و قضا،سرپرستی اطفال بی سرپرست و اموال مجهول المالک و...،ولایت دارد.وی در این باره می نویسد:
در بحث ولایت فقیه از کتاب مکاسب ذکر کردیم که روایت مورد استدلال در ولایت مطلقه،از نظر سند و دلالت مورد خدشه است و بررسی تفصیلی این مطلب را به محل خودش ارجاع می دهیم.بله،از روایات معتبر این چنین استفاده می شود که فقیه در دو مورد فتوا و قضا ولایت دارد،اما روایتی که از نظر سند و دلالت قطعی باشد،ما را بر ولایت فقیه در دیگر موارد رهنمون نساخته است. (2)
1- (1) .این تقسیم بندی از مقاله«امام خمینی و نظریه ولایت فقیه»نوشته عبدالحسین خسروپناه اقتباس شده است.
2- (2) .سید ابوالقاسم خویی،کتاب الاجتهاد و التقلید،ص419.