تاریخ عصر غیبت صفحه 138

است شواهد تاریخی این مدعا را تأیید می کنند. چراکه اگر این سازمان هرگز فعالیت سیاسی نداشت، نبایستی حکومت ها بارها و بارها بدان می تاختند و همچنین نمی بایست امامان علیهم السلام آن را به گونه پنهانی اداره می کردند. از این رو، می توان گفت که حتی دریافت و ارسال اموال و وجوه شرعی و حقوق الهی نیز هدف سیاسی داشته و انگیزه اصلی، تقویت جانب ایمان در برابر کفر بوده است، چنان که اهداف دینی و معنوی و نشر اصول و فروع مکتب را نیز از قلمرو اهداف سازمان وکالت نباید خارج نمود. با توجه به این مقدمه، به وظایف این سازمان بنابر نصوص برآمده از تاریخ و روایات اشاره می گردد:

1. دریافت، تحویل و توزیع وجوه شرعی

وکیلان از آغاز تأسیس این سازمان، به جمع آوری و تحویل وجوه شرعی به ائمه علیهم السلام می پرداخته اند. مُعلّی بن خنیس، وکیل و قیّم مالی امام صادق علیه السلام در مدینه بوده است. عباسیان به دلیل آن که او را گردآورنده وجوه شرعی از شیعیان یافتند، به وی بدگمان شدند و او را به شهادت رساندند. منصور خلیفه عباسی، وی را متّهم کرد که اموال را برای کمک به قیام محمد بن عبدالله، معروف به «نفس زکیه»، گرد می آورد.(1)

با توجه به گسترش دامنه کارکرد سازمان وکالت و گسترش مناطق شیعه نشین در عصر امام کاظم علیه السلام، مجموع وجوه مالی که به دست وکیلان آن بزرگوار می رسید، به مراتب بیشتر از عصر امام صادق علیه السلام بود. همین فزونی اموال در دست بعضی از وکیلان آن امام علیه السلام، سبب شد که برخی از آنان پس از شهادت آن جناب، راه خیانت در پیش گیرند و با سر دادن داعیه مهدویت آن امام و انکار امامت امام رضا علیه السلام به تصرف در این اموال پردازند.(2) در دوره های بعدی با توجه به سامان مندتر شدن این سازمان، وجوه مالی به طور منظم، دریافت و توزیع می شد. این وجوه مالی، زکات،