تاریخ عصر غیبت صفحه 146

مضمون توقیعات، شامل اموری مانند پاسخ به سؤالات شرعی، دستور کارکردهای مختلف به وکیلان، رسید وجوه شرعی، اعلام نصب وکیل به وکالت، اعلام خطر سیاسی درباره سازمان وکالت و بیان راه حل، اعلان لعن، عزل و طرد وکیلان خائن و فاسد یا مدّعیان دروغین وکالت، معرّفی شخصیت بعضی از وکیلان و رفع اتّهام از آنان، حلّ مشکلات شخصی افراد و رفع اختلافات، تردیدها و شبهات بوده است.(1)

6 . کمک به نیازمندان، و حل مشکلات شیعیان

کمک به نیازمندان شیعه از دیگر وظایف سازمان وکالت بوده که این کار، گاهی با نفوذ به اداره های دولتی صورت می پذیرفت. برای نمونه، علی بن یقطین، وکیل امام کاظم علیه السلام از کسانی بود که با نفوذ به دستگاه خلافت عباسی درصدد رفع ظلم از شیعیان برآمد و در این کار توفیق یافت. امام علیه السلام هنگامی که نارضایتی او را از همکاری با دستگاه ظلم بنی عباس حتی به آن مقدار دریافت، به او فرمود:

إن للّه مع کل طاغیه وزیراً من أولیائه یدفع به عنهم و أنت منهم یا علی؛(2)

خداوند به هم راه هر سرکشی، وزیری از میان اولیای خود دارد که به وسیله او از دوستان خود، دفع بلا می کند و تو از آنان هستی ای علی!

گاهی وکیلان امامان علیهم السلام برای برطرف کردن درگیری های موجود بعضی از شیعیان مأمور می شدند و در این راه اگر لازم می شد وجوه مالی را نیز خرج می کردند. برای مثال، مفضّل بن عمر جعفی، وکیل و امین امام صادق علیه السلام، مأمور پرداخت چهارصد درهم از سوی امام علیه السلام به ابوحنیفه سائق الحاج و یکی از بستگان او شد که در مورد ارث با هم مشاجره داشتند. این مسئله، کوشش امامان علیهم السلام را برای حفظ وحدت میان