تاریخ عصر غیبت صفحه 147

شیعیان می نماید.(1)

سازمان وکالت در عصر غیبت تنها پناه گاه شیعیان بود. از این رو، مراجعه به نزد سفیران و ابواب ناحیه مقدسه، و راهنمایی های آنان و گاه فراهم آوردن مقدّمات دیدار افراد با امام عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف به واسطه سفیران، بهترین کمک ها برای شیعیان در این عصر شمرده می شود.

ه) ویژگی ها و شرایط لازم برای وکیلان امامان علیهم السلام

اشاره

با توجه به آن چه در بررسی تاریخی گذشت، ویژگی های لازم برای یک وکیل را چنین می توان برشمرد:

1. وثاقت یا عدالت

وثاقت در وکیل، از شروط اساسی است و لزوم آن جای بحث ندارد، ولی آیا وثاقت وکیل تنها به معنای وثاقت در امور مالی است و یا فراتر از آن وثاقت رجالی را نیز دربر می گیرد؛ اعتمادپذیر بودن در اموال، وظایف شرعی، سخنان و روایات؟ بعضی از محقّقان معتقدند مراد از وثاقت در وکیل، تنها وثاقت در اموال است.(2) گروهی نیز آن را به معنای عدالت وکیل دانسته اند و به تلازم میان وکالت و عدالت معتقدند.(3)

به نظر می رسد، وثاقت شایسته وکیل، از وثاقت مالی اعم باشد. اگر امام کسی را به نمایندگی وکالت خود، عازم منطقه ای کرد و از او به «انّه ثقتی و أمینی» تعبیر نمود، تنها وثاقت مالی او را نشان نمی دهد. حتی اگر وظایف وکیلان را در دریافت و توزیع وجوه شرعی نیز منحصر بدانیم، باز نمی توان پذیرفت که امام علیه السلام کسی را که از نظر شرعی، دینی و عرف مردم، فردی فاسق است، به دلیل دارا بودن وثاقت در دریافت و ارسال اموال به نمایندگی و وکالت فراگیر خود در یک منطقه معرّفی

1- کشی، رجال، ص 433، ح 817.
2- نک: تنقیح المقال، ج 3، رقم 12084.
3- نک: مکتب در فرآیند تکامل، ص 22؛ معجم رجال الحدیث، ج 4، ص 74.