تاریخ عصر غیبت صفحه 148

نموده باشد. وانگهی اگر کسی در یک مورد جزئی و خاص به وکالت منصوب شده باشد، البته وکالت را ملازم وثاقت یا عدالت وی نمی توان دانست.

گاهی امامان علیهم السلام به منزله رهبری سازمان وکالت، وثاقت وکیلان خود را به شیعیان اعلام می کردند تا جایگاه آنان برای شیعیان مشخص شود و شیعیان با اطمینان به آنان مراجعه کنند. باری امام عسکری علیه السلام احمد بن اسحاق، علی بن جعفر همانی، ایوب بن نوح و ابراهیم بن محمد همدانی را توثیق نمود(1) و بار دیگر وثاقت عثمان بن سعید و جایگاه والای او را به شمار بسیاری از سران شیعه اعلام فرمود که در جلسه حاضر بودند.(2)

بسیار پیش آمده که امامان علیهم السلام وکیلی را به منطقه ای اعزام می کرده اند و هم راه با وی به شیعیان منطقه نامه ای می نوشته اند و اطمینان و اعتماد خود را از وکیل اعزامی نیز اعلام می کرده اند. برای نمونه، امام عسکری علیه السلام به شیعیان نیشابور نامه ای نوشت و ابراهیم بن عبده را وکیل اعزامی به آن منطقه معرّفی نمود.(3)

وثاقت جانشین سفیر در عصر غیبت صغرا نیز به واسطه سفیر قبلی و به امر امام علیه السلام به شیعیان ابلاغ می شد. برای نمونه، به معرّفی جایگاه رفیع حسین بن روح توسط محمد بن عثمان عَمری، سفیر دوم، به جمعی از سران شیعه می توان اشاره کرد.(4)

2. رازداری و پنهان کاری

با توجه به حاکمیت ظلم و ستم که در طول حیات سازمان وکالت ادامه داشت، شایسته بود نمایندگان امام علیه السلام افرادی باشند که قدرت لازم برای حفظ اسرار و ممانعت از افشای آنها را داشته باشند. این مسئله چنان دارای اهمیت می نمود که اگر کسی سرّی از اسرار را نزد غیر اهلش بازگو می نمود، ائمه علیهم السلام او را بسیار نکوهش می کردند. برای نمونه، امام صادق علیه السلام به عمل کرد معلّی بن خنیس که به دلیل ترک

1- وسائل الشیعه، ج 20، ص 114، و ج 18، ص 100؛ تنقیح المقال، ج 2، ص 281؛ وسائل الشیعه، و ج 1 رقم 200، و ج 2، رقم 106.
2- کشی، رجال، ص 557 - 558، ح 1053.
3- شیخ طوسی، الغیبه، ص267.
4- کشی، رجال، ص 509، ح 983.