تاریخ عصر غیبت صفحه 15

حسن عسکری علیه السلام در روز جمعه به دنیا آمد؛ مادر آن حضرت ریحانه بود که نرجس، صیقل و سوسن نیز نامیده شد. چون در وقت حاملگی درخشش و نورانیت خاصی داشت، صیقل نیز خوانده می شد.(1)

سیدمحمد صدر نیز درباره تعدد نام های آن حضرت تحلیلی جامع و مناسب را بیان می کند.(2)

اقوال مختلفی نیز درباره ملیت مادر امام دوازدهم عجل الله تعالی فرجه الشریف آمده است، شیخ صدوق مطابق روایتی او را ملیکه، دختر یشوع پسر قیصر روم و مادرش را از نسل شمعون یکی از حواریین مسیح می داند که به اسارت نیروهای اسلام در آمد و به صورت کنیز در معرض فروش قرار گرفت. فرستاده امام هادی علیه السلام او را از بازار برده فروشان بغداد خرید و به نزد امام هادی علیه السلام در سامرا فرستاد.(3)

کلینی نیز مادر قائم را کنیزی از نوبه استان شمالی سودان می داند.(4)

نعمانی و صدوق در احادیث دیگری مادر قائم را کنیزی سیاه معرفی می کنند.(5) شیخ طوسی(6) در روایتی که بعضی از محققان نیز همان را ترجیح می دهند،(7) آن بانو را کنیزی می داند که در خانه بعضی از خواهران امام دهم (حکیمه)، بزرگ می شد، و چون امام علیه السلام سیمای او را می بیند پیش بینی می کند که از وی فرزندی با عنایت خاص الهی به دنیا می آید.(8)

یادآور می شویم که آن بانوی بزرگوار در عظمت و برتری به آن جا می رسد که مادر امام زمان می شود و حکیمه، عمه امام عسکری علیه السلام (که خود از بزرگ بانوان

1- کمال الدین، ص 432.
2- نک: تاریخ الغیبۀ الصغری، ص 242.
3- کمال الدین، ج2، ص422. (درباره نقد و بررسی این روایت، نک: تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم عجل الله تعالی فرجه الشریف، ص 114 - 115)
4- الکافی، ج 1، ص 323. (به نقل از: تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم عجل الله تعالی فرجه الشریف، ص 115)
5- نعمانی، الغیبۀ، ص161 و 120؛ کمال الدین، ص 329. (به نقل از: تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم عجل الله تعالی فرجه الشریف، )
6- نعمانی، الغیبۀ، ص 244؛ بحار الانوار، ج 51، ص 22.
7- تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم عجل الله تعالی فرجه الشریف، ص 115.
8- الارشاد، ص 390. (به نقل از: تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم عجل الله تعالی فرجه الشریف، ص 115)؛ نک: بحار الانوار، ج 51، ص 12 (به نقل از: کمال الدین، ج 2، ص 426)؛ شیخ طوسی، الغیبۀ، ص 244.