تاریخ عصر غیبت صفحه 176

- قیام اطروش؛ حسن بن علی معروف به «اطروش» در سال 301 قمری در منطقه طبرستان و دیلم که «سیاه جامگان» را از آن منطقه بیرون راند؛ اطروش پس از پاک سازی منطقه طبرستان و دیلم به سوی ری پیش روی کرد. از این رو، حاکم آن جا را گریزاند و سرانجام حسن بن علی در یکی از جنگ ها به دست دست نشاندگان خلیفه عباسی در سال 304 قمری کشته شد.(1)

- قیام حسن بن قاسم، معروف به «حسن داعی» در سال 317 قمری که با سپاه بسیاری از گیل و دیلم به سوی ری حرکت کرد و بر مناطق وسیعی از ری، قزوین، زنجان، قم، ابهر و دیگر شهرهای پیوسته به ری تسلّط یافت؛

- قیام احمد بن محمد طالبی در مصر که با سپاه احمد بن طولون جنگید و کشته شد.(2)

چهارم. ظهور مهدی در شمال افریقا و تأسیس دولت فاطمی در مصر

شخصی به نام عبیدالله مهدی در سال 296 قمری در شمال افریقا ادعا کرد که مهدی موعود است. پس از آن که ابوعبدالله، حسین بن احمد بن محمد بن زکریای شیعی از اهالی صنعا، زمینه لازم را برای وی فراهم کرد، بر منطقه ای وسیع تسلط یافت و در آن منطقه بر دولت آل اغلب چیره گشت و آخرین حاکم آن، یعنی زیاده الله بن محمد را از آن منطقه بیرون راند و بخش گسترده ای از شمال افریقا، لیبی، الجزایر و تونس را تصرّف نمود.

عبیدالله مهدی، شهری در شمال افریقا و سرزمین مغرب را به نام مدینه المهدی پایتخت خود گزید.

آغاز حکومتش در این شهر در روز شنبه، پنجم ذی القعده، سال 303 قمری بود. او در سال 322 قمری مُرد و فرزندش محمّد ملقّب به قائم به جای او نشست.(3)

1- الکامل، ج 8، ص 186- 189. (اقتباس از: کتاب انقلاب اسلامی و ریشه های آن، ص 156- 157)
2- مروج الذهب، ج 2، ص 663.
3- تاریخ الغیبه الصغری، ص 353- 355.