تاریخ عصر غیبت صفحه 182

این وضع تنها در بغداد و یا سامرا و مرکز خلافت نبوده، بلکه در حوزۀ فعالیت والیان و حکومت های خودمختار نیز جاری بوده است. امیران طولونیه مصر غرق در بساط عیش و نوش بوده اند.

«خُماروَیه»، حاکم طولونی مصر خانه ای از طلا ساخت و آن را به برپایی بساط طرب و عیش و نوش اختصاص داد.(1)

دوم. اسراف و تبذیرهای گسترده

اسراف و تبذیرهایی که در زندگی حاکمان عباسی نقل کرده اند، به قدری زیاد و گسترده بوده که به راستی جای شگفتی دارد و تصدیق آن بر اذهان سنگینی می کند.

مسعودی می نویسد: معتضد عباسی با هزینه ای بیشتر از چهارصدهزار دینار برای خود قصری ساخت و نام آن را «ثرّیا» نهاد. دربارۀ این قصر گفته اند که چهار فرسخ طول داشته است.(2)

گرچه این نقل ممکن است اغراق آمیز باشد، اما گویای این واقعیت است که حکمرانان عباسی در مصرف های بی رویه و اسراف و تبذیرها غوطه ور بوده اند و گوی سبقت را از همگان ربوده بوده اند.

معتمد عباسی در شب نشینی ای کنار شط در «بغداد» آن قدر خورد که بر اثر پرخوری دل درد گرفت و مرد.(3) احمد بن طولون حاکم مصر نیز در سال 270 قمری به علت پرخوری و ابتلای به دل درد درگذشت.(4)

ابوالجیش، خُماروَیه، که بعد از احمد بن طولون حکومت مصر و شام را در اختیار گرفت، به دلیل مصرف های بی رویه و ساختن قصر طلا و اختصاص آن به طرب خانه و نیز مصرف هایی که در عروسی دخترش «قَطرالندی» انجام داد، منفور اطرافیان خود شده بود. بنا به نوشتۀ مسعودی، به دلیل شدّت بی زاری از او، بعد از آن که او را

1- تاریخ الاسلام، ج 3، ص 433.
2- العصر العباسی الثانی، ص 55- 56.
3- الکامل، ج 6، ص 73؛ سید محمد صدر، تاریخ الغیبه الصغری، ص 346.
4- الکامل، ج 6، ص 55؛ سید محمد صدر، تاریخ الغیبه الکبری، ص 353.