تاریخ عصر غیبت صفحه 21

امام عسکری علیه السلام دو وظیفه اساسی و حساس را در آن دوره عهده دار بود؛ یکی حفظ فرزند از گزند خلفای عباسی و دیگر اثبات وجود او و اعلام امامتش به عنوان امام دوازدهم که آن حضرت از عهده هر دو به بهترین شکل برآمد؛ هم فرزندش را حفظ کرد و هم در فرصت های مناسب به یاران و دوستان خود او را معرفی نمود، اما به دلیل اختناق شدید عباسیان، تنها تعداد اندکی از یاران صدیق امام عسکری علیه السلام؛ مانند ابوهاشم جعفری، احمد بن اسحاق، حکیمه و خدیجه، عمه های امام یازدهم علیه السلام از ولادت آن حضرت آگاه بودند.(1)

معاویه بن حکیم و محمد بن ایوب بن نوح و محمد بن عثمان عمری نقل می کنند: چهل تن از شیعیان نزد امام عسکری علیه السلام گرد آمدیم، آن حضرت فرزندش را به ما نشان داد و فرمود: «این امام شما پس از من و جانشین من است، از او پیروی کنید و از گرد او پراکنده نگردید که هلاک می شوید و دینتان تباه می گردد، این را هم بدانید که پس از امروز او را نخواهید دید.»(2)

با بررسی مدارک تاریخی، امام عسکری علیه السلام برای حفظ جان فرزندش نخست او را در سامرا و سپس در مدینه پنهان نمود. امام دوازدهم عجل الله تعالی فرجه الشریف در مدینه تحت سرپرستی مادربزرگ پدری خود زندگی می کرد.(3) بنا به نقل صدوق، امام عسکری علیه السلام چهل روز پس از تولدِ فرزندش، او را به مکان نامعلومی فرستاد و آن گاه وی را به مادرش بازگرداند.(4)

بنا به روایت مسعودی، امام عسکری علیه السلام در سال (259 قمری) از حدیث، مادر خود درخواست کرد تا به حج مشرف شود، از آن پس حدیث و نواده اش با محفاظت احمد بن مطهر، یار صمیمی و نزدیک امام عسکری علیه السلام به مکه رفتند.(5) به نظر می رسد آنان پس از برگزاری مناسک حج، مدینه را محل اختفای امام

1- تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم عجل الله تعالی فرجه الشریف، ص 123.
2- کمال الدین، ص 435؛ کشف الغمه، ج 2، ص 527؛ بحار الانوار، ج 52، ص 25؛ برای اطلاع بیشتر از همه کسانی که در این دوره به خدمت حضرت بار یافتند، نک: منتخب الاثر، ص 355- 358.
3- تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم عجل الله تعالی فرجه الشریف، ص 124.
4- کمال الدین، ص 429.
5- اثبات الوصیه، ص 247 و 253.