تاریخ عصر غیبت صفحه 214

3. کیفیت ارتباط نوّاب اربعه با شیعیان؛

4. وظایف و مسئولیت های نوّاب اربعه.

الف) معرفی اجمالی نوّاب اربعه

اشاره

چهار نایب خاصی که امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف در دورۀ غیبت صغری برگزیده، بدین شرحند:

1. ابو عَمرو، عثمان بن سعید عَمروی

ابوعمرو، عثمان بن سعید اسدی عَمروی، نخستین نائب خاص و سفیر امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف است و در نزد شیعیان مقامی والا دارد.

او به «اسدی» معروف است؛ چون از قبیلۀ بنی اسد بوده است. او را «عَمروی» گویند؛ چون جد مادرش «عَمروی» بوده است.(1) افزون بر آن، در این باره گفته اند که امام عسکری علیه السلام فرمود: به جای ابوعمرو، او را «عَمروی» بگویید و به همین جهت، او به عَمرو مشهور شد.(2) به او «عسکری» نیز می گویند؛ چون در عسکر یا سامرا سکونت داشته است. دیگر این که به او «زیّات» و یا «سمّان» (روغن فروش) می گویند؛ زیرا برای پوشاندن فعالیت های سیاسی - مذهبی، روغن فروشی می کرد و در نقش روغن فروش، اموالی را که شیعیان به وی می دادند تا به امامشان برساند، در ظرف های روغن مخفی می کرد و به محضر امام عسکری علیه السلام می رساند.(3)

کشّی نام او را «حفص بن عمر عَمروی» ذکر می کند که ممکن است نام مستعار وی در دیدارهای پنهانی با دیگر وکیلان باشد.(4)

1- شیخ طوسی در کتاب الغیبه، ص353 می نویسد: «و إنما سمی العَمروی لما رواه ابونصر هبه الله بن محمد بن أحمد الکاتب، ابن بنت جعفر العَمروی رحمه الله. قال ابونصر: کان اسدیا فنسب الی جده فقیل العَمروی.»؛ به نوشته «جواد علی»، پدر بزرگ عثمان، عمرو بن حریث صیرفی کوفی بود. (تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم عجل الله تعالی فرجه الشریف، ص 141).
2- شیخ طوسی، الغیبه، ص353.
3- شیخ طوسی، الغیبه، ص353؛ بحارالأنوار، ج 51، ص 344.
4- اختیار معرفه الرجال، (معروف به رجال کشی)، ص 523؛ دکتر جاسم حسین، تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم عجل الله تعالی فرجه الشریف، ص 149.