تاریخ عصر غیبت صفحه 23

آن حضرت می رساندند و پاسخ را دریافت می کردند. گاهی گروهی از مردم با نایبان خاص به دیدار امام می رسیدند.(1) این نایبان چهار نفر بودند که به «نواب اربعه» مشهورند.

اینان که همگی از علما و بزرگان شیعه بودند به ترتیب عبارتند از:

1. ابوعمرو، عثمان بن سعید عَمری از (260 قمری) تا هنگام وفات که به ظاهر قبل از سال (267 قمری) بوده است.(2) برخی وفات او را در سال (265 قمری) بیان کرده اند؛(3)

2. ابوجعفر، محمدبن عثمان عَمری (از هنگام وفات سفیر اول تا 305 قمری)؛

3. ابوالقاسم، حسین بن روح نوبختی (305 قمری - 326 قمری)؛

4. ابوالحسن، علی بن محمد سَمَری (326 قمری - 329 قمری).

در «فصل ششم» درباره زندگی، تلاش ها و فعالیت های هر یک از این چهار بزرگوار و نقش آنان در سازمان مخفی وکالت و ایجاد آمادگی در شیعیان برای پذیرش «غیبت کبرا» به تفصیل خواهیم پرداخت.

3. غیبت کبرا

سومین مرحله از زندگی امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف را، دوران درازمدت «غیبت کبرا» تشکیل می دهد. این دوره پس از سپری شدن «غیبت صغرا» آغاز شده و تاکنون ادامه یافته و به امر خداوند تا هنگام حصول «اقتضای تام»، یعنی تا زمان فراهم شدن زمینه پذیرش رهبری و حکومت جهانی آن حضرت از نظر جمعیت و امکانات ادامه خواهد یافت.

این مرحله میدان بزرگ ترین آزمایش انسان ها و غربال مؤمنان و سنجش ایمان و عمل قرار گرفته، در این مدت طولانی «حجت» خدا در پشت پرده غیبت، خورشیدگونه از پس ابرها، نورافشانی می کند.(4)

1- شیخ صدوق در کمال الدین (ص 434- 479) تعدادی از این افراد را نام می برد.
2- نک: تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم عجل الله تعالی فرجه الشریف، ص 156.
3- هاشم معروف حسنی. (به نقل از: تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم عجل الله تعالی فرجه الشریف، ص 155)
4- بحار الانوار، ج 52، ص 93.