تاریخ عصر غیبت صفحه 244

با جست جویی در منابع رجالی، نام شماری از آنان به دست می آید که همراه با شرح اجمالی از شخصیت آنان در پی می آید:

1. ابوالحسین محمد بن جعفر اسدی کوفی رازی

شیخ طوسی در رجال، از او به عنوان «أحدالأبواب» یاد کرد.(1) و در کتاب الغیبه، وی را از سفیران پسندیده عصر غیبت شمرده که از ناحیۀ سفیران خاص برای آنان توقیعاتی می رسید. سپس به بیان روایاتی پرداخته که بر جلالت قدر وی نزد «ناحیۀ مقدسه» دلالت دارد. از بعضی این روایات فهمیده می شود که او به عنوان وکیل ارشد در ناحیۀ ری که محل رجوع دیگر وکیلان نیز بود، فعالیت می کرد. از جملۀ این روایات، روایت صالح بن ابی صالح است که می گوید:

برخی مردم در سال 290 قمری از من طلب کردند که وجوه مالی آنان را بگیرم. من در این باره از ناحیۀ مقدسه کسب تکلیف کردم. پاسخ رسید که محمد بن جعفر عربی در ری و از افراد مورد وثوق ماست. وجوهات به او تحویل داده شود.

این روایت دلالت دارد که ابوالحسین اسدی در دوران نیابت سفیر دوم یعنی محمد بن عثمان عَمروی به وکالت مشغول بوده و نیز وی وکیل ارشد بود. این دو نکته از روایت صالح بن ابی صالح و از فرستادن ایشان به نزد أسدی فهمیده می شود.

بنابر برخی دیگر از شواهد، وی کار نظارت بر عمل کرد وکیلان نواحی شرقی ایران را نیز بر عهده داشت.(2)

2. ابوعبدالله بن هارون بن عمران همدانی

او بنابر آن چه شیخ طوسی در تهذیب آورده، از نخبگان و بزرگان شیعه بود.(3) بنا به تصریح نجاشی، وی و پسرش در ناحیۀ همدان سروکیل و پایگاه مراجعۀ وکیلان آن ناحیه بودند. تعبیر نجاشی چنین است:

1- شیخ طوسی، رجال، ص439.
2- نک: تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم عجل الله تعالی فرجه الشریف، ص 174.
3- شیخ طوسی، الغیبه، ص413.