تاریخ عصر غیبت صفحه 314

محمد سَمَری، آخرین نایب خاص امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف ادعای نیابت و بابیت نمود و مفتضح شد. او در آخر زندگی اش به جنون مبتلا شد.(1)

2. محمد بن سعد، شاعر کوفی (درگذشته 540 قمری/ 1145میلادی)؛

3. احمد بن حسین رازی (درگذشته 670 قمری/ 1271میلادی)؛

4. حسین بن علی اصفهانی کاتب (درگذشته 853 قمری/ 1449میلادی)؛

5. علی بن محمد سجستانی ساکن بغداد (درگذشته 860 قمری/ 1455میلادی)؛

6. سید محمد هندی ساکن مشهد (درگذشته 987 قمری/ 1579میلادی)؛

7. شیخ محمد مشهدی (درگذشته 1090 قمری/ 1679 میلادی)؛

8 . سید محمد علی شیرازی، معروف به باب (درگذشته 1266 قمری/ 1850 میلادی).(2)

چکیده

اکثر شیعیان، برای زنده نگاه داشتن حقوق اهل بیت علیهم السلام پس از رحلت پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم در خصوص خلافت و مرجعیت علمی به انتقاد و اعتراض پرداختند و از اکثریت مردم ممتاز گشتند.

شیعه در عصر خلفای راشدین (11- 35 قمری) پیوسته زیر فشار بود، و در زمان بنی امیه (40- 130 قمری) از هرگونه مصونیت مالی و جانی محروم بودند، هر چه بر فساد و بی دادگری افزوده می شد، آنان در عقیدۀ خود استوارتر می گشتند و از مظلومیت خود در پیشرفت عقیده، بیشتر بهره می بردند.

شیعیان در میانه قرن دوم و در آغاز خلافت عباسیان نفسی تازه کردند، ولی عرصه بر آنان پس از چندی و تا اواخر قرن سوم روز به روز تنگ تر می شد.

شیعیان در اوایل قرن چهارم تا اواخر قرن پنجم با روی کار آمدن دولت های انقلابی شیعه چون آل بویه، فاطمیان، حمدانیان و علویان، با کسب قدرت تا حدودی آزادی عمل یافتند و به مبارزۀ فکری و اعتقادی آشکار پرداختند.